Een onbekende historische foto. Is het verhaal erachter te vertellen? Nieuwslezeressen Henny Stoel van het NOS journaal en Margreet Spijker van RTL4 nieuws doen een poging.
‘De foto is gemaakt in Amsterdam eind jaren zestig,’ ziet Margreet Spijker. ‘Een Dolle Mina-achtig protest’, vermoedt Henny Stoel, ‘maar aan de kleding is te zien zijn het de jaren zeventig.’ Een demonstratie, daar zijn de dames het over eens, ‘van vrouwen tegen werkgevers’. Spijker: ‘De foto is geweldig geslaagd omdat ze precies weergeeft wat het conflict is. Prachtige, krachtige vrouwen staan op straat.’ ‘Letterlijk en figuurlijk’, aldus Stoel. ‘Geen sociaal plan, geen afvloeiingsregeling.’
‘De pop stelt een dominante machtige werkgever voor,’ denkt Spijker. ‘Arie S.’, weet Stoel. ‘Seksexploitant, tevens uitbater van café De Bok aan de Oudezijds Voorburgwal in Amsterdam. S., die de afgelopen jaren schatrijk is geworden als eigenaar van een achttal bordelen, heeft volkomen onverwacht tientallen vrouwen ontslagen. De prostituees zijn ervan overtuigd dat S. in hun plaats met onmiddellijke ingang vrouwen uit lage-lonenlanden voor zich laat werken.
Ook Spijker denkt aan concurrentie, maar dan van mannen. ‘De vrouwen zijn ontslagen door werkgevers die liever geen vrouwen in vaste dienst nemen. De man rechts glimlacht en is duidelijk geamuseerd. Je ziet hem denken “lekkere wijven voor privé, niet voor werk”. Op de protestborden staan de excuses die de werkgevers hebben om de vrouwen te ontslaan.’
Dat laatste denkt ook Stoel: ‘De oneigenlijke argumenten staan te lezen op de meegevoerde borden. “Je hoeft morgen niet meer te komen”, zei Arie S. vrijdag aan het eind van de werkdag. “Je bent te lui”, of “je bent te dik”.’
‘Het treurige is,’ constateert Spijker, ‘dat vrouwen zichzelf vaak inderdaad lelijk, te klein, te groot, dik of te dun vinden. Daardoor hebben ze ook nog begrip voor afwijzingen door werkgevers. Maar de vrouwen op de foto behoren niet tot die categorie. Ze blaken van zelfvertrouwen. Door hier te staan bewijzen ze dat de excuses van werkgevers voor het buitensluiten van vrouwelijke werknemers onzinnig zijn.’
‘Ik zal er wel heel erg naast zitten en de vrouwen mogelijk vreselijk beledigen met mijn interpretatie. Maar het zóu toch kunnen?’, probeert Stoel. ‘De prostituees voeren voor het eerst gezamenlijk actie. De ontslagen meisjes van plezier blokkeren uit wraak de ingang van het mannenbolwerk café De Bok gedurende de hele zaterdagmiddag en -avond. De op Arie S. gelijkende pop wordt ten slotte in brand gestoken.’
Spijker houdt vol. ‘De pop is gemaakt van de vacatures in kranten die inmiddels door mannen zijn gevuld. De vrouwen komen met deze protestactie op voor hun minder mooie “zusters”. En uiteraard ook voor zichzelf. Want over enige tijd zijn ze ouder, minder mooi, misschien met minder zelfvertrouwen. En zien ze die machtige werkgever al tegenover zich staan die zegt dat haar uitstraling niet meer past bij die van het bedrijf. Een achterhaalde gedachte?,’ vraagt Spijker zich af. ‘Helaas niet!’
“Maar in geen enkele bedrijfstak zijn de werknemers zo rechteloos als die van de prostitutie’, weet Stoel. ‘De hier getoonde solidariteit, tamelijk uniek in de seksbranche, leidt mogelijk tot de oprichting van een belangenorganisatie van prostituees. De noodzaak daarvan is, zo zegt een woordvoerster die nu nog anoniem wil blijven, weer eens aangetoond.’
‘Ik voel me wel verbonden met de vrouwen op die foto’, besluit Spijker. ‘Als nieuwslezer heb ik een vak waarbij het uiterlijk opvalt. Ik wil beoordeeld worden op mijn kennis, kunde en ervaring. Niet op mijn uiterlijk.’
Uitleg: Op 13 januari 1967 hielden Nederlandse showdanseressen in Amsterdam een demonstratie tegen het veelvuldige optreden van buitenlandse danseressen in Nederland. Op deze foto staan de danseressen op het Spui. Vanaf het Spui gingen zij op wagens met borden naar de Nieuwe De La Mar om een voorstelling te geven. De danseres vooraan met het bord ‘Ik ben Helen’ is Helen Leclerq, de leidster van de demonstratie.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
