Een oude foto. Wat is het verhaal erachter? Ton de Wit, hoofdredacteur van weekblad Party, en Cor de Horde, hoofdredacteur van het maandblad Vorsten Royale, wagen een poging.
‘Hoe mooi toch is fotografie in zwart en wit. Dat is de bevestiging die ik weer eens krijg bij de eerste aanblik van deze prachtige foto. En meteen ook denk ik terug aan het Amerikaanse magazine People, dat zijn redactionele pagina’s in zwart-wit afdrukte tussen het geweld van alle kleurenadvertenties,’ begint Ton de Wit enthousiast.
Cor de Horde slaat direct aan het redeneren. ‘De dame op de foto heeft de uitstraling en het postuur van koningin Wilhelmina. Ze wandelt, gehuld in een chique mantel en dito hoed, door de onberispelijk gecultiveerde tuin, die wel tot een belangrijk huis moet behoren: een paleis? Aan de lijn loopt haar hondje, dat op de foto overigens schuilgaat achter het groen.’
‘Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat de foto stiekem is gemaakt,’ constateert De Wit. ‘Het drietal voelt zich niet bespied en overlegt in alle rust over een belangrijk stuk.’ ‘De vrouw waant zich veilig voor spiedende blikken,’ beaamt De Horde. ‘De fotograaf kan dus niet anders zijn dan een paparazzo avant la lettre. Hij richt zijn lens, wetende dat zijn hoofdpersonen in het ongewisse blijven van zijn actie.’ ‘Weten ze inderdaad niet dat ze op de kiek worden gezet?’ vraagt De Wit zich af. ‘Misschien was hun gesprek te heftig om het geklak van de toen toch niet geruisloze lens te ontdekken.’
Dat gesprek denkt De Horde wel te kunnen duiden. ‘De beide heren op de foto komen een verklaring voorlezen. De koningin (?) luistert met kalme waardigheid maar ook met de nodige afstandelijkheid naar het bericht, dat de heren (ministers?) haar komen brengen. Is het misschien de missive van minister van Oorlog De Jonge dat hij generaal Snijders wenst te vervangen vanwege zijn pro-Duitse gevoelens? Zoals bekend had Wilhelmina een groot vertrouwen in de generaal en weigerde ze hem te ontslaan. Een kabinetscrisis dreigde, maar zij hield toch voet bij stuk. We zijn dan in het jaar 1918.’
Misschien doet het jaartal een belletje rinkelen. Ton de Wit kent in elk geval zijn klassiekers. ‘Het drietal op de foto is Wilhelm II, die in ballingschap in Doorn leefde met keizerin Augusta. De man op de rug gezien is zijn secretaris, want die had je ook in ballingschap kennelijk hard nodig…’
De Wits nuchtere ontdekking is niet aan zijn collega besteed. ‘Merkwaardig fenomeen,’ mijmert hij, ‘die uitbarsting van licht in het rechterdeel van de foto. Tegenwoordig zou die zijn weggewerkt met Photoshop, maar vroeger kon je hetzelfde bereiken door urenlang met pen en penseel te retoucheren. Wat is de reden van die witte vlek? Waarom is hij daar zichtbaar gebleven? Wil de fotograaf ons laten zien dat er ten tijde van het historisch moment tevens een ufo landde?’
De Wit brengt hem weer met beide benen op aarde. ‘Die witte vlek op de foto getuigt van het gebruik van een flitser. En dit is inderdaad een van de eerste paparazzifoto’s. Hij werd gemaakt in 1919, vanaf een hooiwagen aan de andere kant van de muur bij Huis Doorn.’
De Party-hoofdredacteur raakt nu goed op dreef. ‘We hoeven er dus ook niet zoveel ophef over te maken,’ betoogt hij gepassioneerd, ‘als de huidige generatie paparazzifotografen stiekem bekende mensen fotografeert. Het is een oud vak. En paparazzifoto’s kunnen ook heel nuttig zijn: wie herinnert zich niet de foto die John de Rooy maakte van – toen nog prinses – Beatrix en Claus von Amsberg in de tuin van kasteel Drakesteijn? De wereld was in rep en roer. Kort daarop kondigde het gesnapte paar de verloving aan. We moeten ze in ere houden, die paparazzifoto’s!’
Uitleg:
De Duitse keizer Wilhelm in burgerkleren (rechts) en diens vrouw in zijn tijdelijk verblijf in Duitsland in 1919. Ze zijn gefotografeerd door persfotograaf Ruben Velleman van Het Leven en De Telegraaf , die zich in een hooiwagen verstopte om een foto te nemen. Rond het paleis gold een fotoverbod.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
