Home Beeldgeheim

Beeldgeheim

  • Gepubliceerd op: 10 september 2001
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Michiel de Hoog
  • 3 minuten leestijd

Een onbekende historische foto. Is het verhaal erachter te vertellen? Eerste-Kamervoorzitter Frits Korthals Altes en Eerste-Kamerlid Elske ter Veld doen een poging.


`Ik spreek geen Deens, maar de teksten op de vaandels zijn wel duidelijk,’ aldus Frits Korthals Altes. `Duizendmaal dank! Hartelijk dank! Leve Denemarken!’ Ook Elske ter Veld kan de spandoeken lezen: `Deze kinderen zijn dankbaar voor de mooie dagen die ze in Denemarken hebben doorgebracht.’
        Ter Veld gaat ervan uit dat de foto in Nederland is genomen, maar de spandoeken in het Deens brengen haar aan het twijfelen. Ze pakt er een loep bij. `Het lijkt wel een bioscoopzaal… Misschien Tuschinski? Het vaag verlichte bordje achter in de zaal kan zowel in het Nederlands als in het Deens “Niet roken” of “Uitgang” aangeven. Dat schiet ook niet op. Het zijn in elk geval Nederlandse kinderen,’ weet ze, `anders was de foto ons niet voorgelegd. Maar wat hebben ze met Denemarken?’
        Korthals Altes heeft daar wel ideeën over. `Deze kinderen zijn op bezoek in Denemarken. De gastheren zullen die teksten op de spandoeken wel hebben geschreven. Maar zulke zelfgenoegzame kreten passen niet in een tijd van vrede en voorspoed, en dus moet de foto zijn gemaakt in een tijd van oorlog of revolutie.’
        Ter Veld krijgt hulp van mede-Eerste-Kamerlid Ria Jaarsma. `Volgens Ria hadden Nederlandse esperantisten veel contact met Denemarken. De Denen en Nederlanders haalden na de Eerste Wereldoorlog de banden aan. Maar volgens mij zouden die spandoeken dan in het Esperanto geschreven moeten zijn. Ik zie trouwens geen uniformen of andere uiterlijke symbolen. Die heer met vadermoordenaar is een echt leraarstype. De laatste dag van een scholierenuitwisseling met Denemarken misschien? Weinig blonde kinderen trouwens. Zou het een school kunnen zijn uit een wijk van voor de oorlog, met een grote joodse bevolking?’
        Korthals Altes houdt het op oorlog: `Van de periode na de Eerste Wereldoorlog is mij bekend dat veel kinderen uit de Balkan en de Baltische landen, die het zwaar te verduren hadden gehad, naar het westen kwamen om aan te sterken. In dit geval kwamen ze naar Denemarken. Of het betreft de Tweede Wereldoorlog; dan zouden het kinderen uit Polen of Finland kunnen zijn.’
        Zoals vaker biedt de kleding een houvast. `De heer links met baardje en vadermoordenaar wijst op een wat vroeger verleden dan de Tweede Wereldoorlog,’ denkt Korthals Altes. `Ook de lange rok van de dame links op de voorgrond plaats ik eerder. De matrozenpakjes zien er ouder uit dan het matrozenpakje dat ikzelf op hoogtijdagen droeg, vlak voor de Tweede Wereldoorlog. Maar het lijkt of in die kerstboom elektrische lichtjes branden. Dat valt weer niet te rijmen met 1918.’
        Ter Veld denkt aan de jaren twintig of dertig: `Vrouwen in lange rokken met hooggesloten blouses en opgestoken haar. Sommige kinderen dragen matrozenpakjes. Strikken op het hoofd van de meisjes. Als ik wat exacter moet zijn… begin jaren dertig.’
        Korthals Altes neemt een besluit: `Ik houd het maar op kinderen uit de Baltische landen, ergens na de Eerste Wereldoorlog. Ze hebben in Denemarken een gastvrij onthaal genoten, om bij te komen van de ontregelingen in hun landen na de oorlog en de Russische Revolutie.’
        `Het is een Nederlandse school, na een uitwisseling met een Deense school,’ concludeert Ter Veld. `De kinderen tonen hun dankbaarheid voor de bijzondere tijd die ze in Denemarken hebben gehad op een feestelijke bijeenkomst, eind december, begin jaren dertig. En daarvan lieten ze een mooie foto maken, opdat wij ons altijd zullen herinneren – ja, wat eigenlijk?’

Uitleg: Kerstmis 1914: jonge Belgische vluchtelingen in het Amsterdamse Bellevue Theater uiten hun dank aan Deense leeftijdgenoten die kerstcadeautjes hebben gestuurd.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer
Jager met jachthonden
Jager met jachthonden
Beeldessay

Nederlanders maken zich al eeuwen druk over de jacht

Tijdens een jachtpartij schoten edelen van de Republiek onbelemmerd vele dieren. Eind achttiende eeuw kwam daar steeds meer verzet tegen. Maar niet uit dierenliefde. Het was een verslavend tijdverdrijf. Met een horde achter het wild aan stuiven of juist in je eentje dieren besluipen. Te paard, ondersteund door jachthonden of valken, schoten jagers ‘edel wild’,...

Lees meer