Home Argentinië: Herdenking junta doet waarheid geweld aan

Argentinië: Herdenking junta doet waarheid geweld aan

  • Gepubliceerd op: 30 mrt 2011
  • Update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Robert-Jan Friele

Argentinië herdenkt op 24 maart de slachtoffers van de militaire dictatuur van 1976-1983. De huidige regering presenteert zichzelf als erfgenaam van het linkse verzet. Daarbij verzwijgt ze de rol die de guerrillabeweging speelde in de escalatie van het geweld.

Met een Dag, meerdere Musea en zelfs een Park van de Herinnering krijgt het verleden in Argentinië een prominente plek. Tegelijk staan honderden oud-militairen terecht voor mensenrechtenschendingen, begaan tijdens de laatste militaire dictatuur. Het symbool daarvan, Jorge Videla, is eind 2010 tot levenslang veroordeeld. Maar terwijl Argentinië een einde maakt aan de straffeloosheid, wordt de historische waarheid geweld aangedaan.

Oud-president Néstor Kirchner (2003-2007) en diens vrouw en opvolger Cristina presenteren zichzelf als vertegenwoordigers van een generatie linkse martelaars die tijdens de dictatuur vocht voor sociale rechtvaardigheid en werd afgeslacht door het leger, onder toeziend oog van de elite.

Wie kanttekeningen plaatst bij die visie, wordt al snel in het laatste kamp geplaatst, wat effectief blijkt bij het winnen van stemmen. Dat komt doordat, zo zei journalist Ceferino Reato onlangs, ‘er veel mensen zijn die zichzelf verwijten niets te hebben gedaan tijdens de dictatuur. De Kirchners spelen handig in op dat schuldgevoel.’ Zij hebben daarom geen belang bij een debat over de rol van de ‘gewone’ Argentijn, of over de bijdrage die de linkse guerrillabewegingen hebben geleverd aan de polarisering die leidde tot de dictatuur.

Reato schreef twee boeken waarin hij de officiële lezing ontzenuwt. In het laatste, Operación Primicia, reconstrueert hij een aanval van guerrilla’s op legerbarakken in de noordelijke provincie Formosa, die zes maanden later zou leiden tot de militaire staatsgreep.

Het boek kreeg eind vorig jaar veel aandacht en lovende kritieken. De regeringsgezinde krant Pagina 12 wijdde er echter geen woord aan. Terwijl de krant elke week uitgebreid verslag doet van de rechtszaken tegen oud-militairen, was voor een kritische blik naar de andere kant geen plaats.

Argentinië zit in een paradox. Terwijl geen land in Latijns-Amerika zoveel aandacht besteedt aan het verleden, wordt tegelijkertijd nergens anders dat verleden zo gemanipuleerd. ‘Het lijkt Walt Disney wel, met helden en slechteriken,’ zegt Patricia Tappatá de Valdez van de ngo Memoria Abierta. ‘Terwijl de waarheid is dat er een enorme politieke polarisatie was, die eindigde in een massamoord.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Hongaars protest tegen de dam
Hongaars protest tegen de dam
Artikel

Hongaren gingen pas de straat op toen de Donau gevaar liep

Ondanks groeiende onvrede over het communistische systeem keken Hongaren in de jaren tachtig wel uit om in het openbaar kritiek te uiten. Pas toen de bouw van een waterkrachtcentrale de Donau bedreigde, kwam de bevolking in opstand.  In de jaren vijftig hadden Hongarije en Tsjecho-Slowakije het plan opgevat om een gigantische waterkrachtcentrale met dammen te...

Lees meer
Het zilvermeer in Bitterfeld is vervuild
Het zilvermeer in Bitterfeld is vervuild
Artikel

Oost-Duitsers reageerden geschokt op tv-beelden van smerige fabrieksstad

In de DDR was het anticommunistische verzet van de kerk nauw verbonden met de opkomst van de milieubeweging. Een heimelijk gefilmde televisiedocumentaire over een vieze fabrieksstad zette het Oost-Duitse milieuactivisme in één klap op de kaart.  Het grote publiek leerde de Oost-Duitse milieubeweging kennen toen in september 1988 de televisiedocumentaire Bitteres aus Bitterfeld op de...

Lees meer
Bulgaars protest tegen de milieuvervuiling in Ruse
Bulgaars protest tegen de milieuvervuiling in Ruse
Artikel

‘Geef ons schone lucht!’, scandeerden honderden boze Bulgaren

In Bulgarije was de milieubeweging de eerste protestbeweging die burgers tegen het communisme wist te mobiliseren. Moeders kwamen in opstand nadat hun kinderen flauwvielen door overwaaiende fabrieksgassen.  Op het centrale plein van het Bulgaarse provinciestadje Roese, niet ver van de Roemeense grens, stond op 23 september 1987 een groep jonge kinderen te wachten op hun...

Lees meer
Poolse demonstranten in 1980
Poolse demonstranten in 1980
Artikel

Kernramp gaf Poolse milieuactivisten een enorme populariteitsboost

De nucleaire ramp in Tsjernobyl bracht een kentering teweeg in Polen, waar al jaren een protestbeweging tegen het communistische regime sluimerde. Doordat het Sovjet-regime de ramp onder het tapijt wilde schuiven, verbeterde de reputatie van Poolse milieuactivisten. Hun verzet gaf ook andere Poolse protestbewegingen nieuw elan.   In 1980 was de vakbond c opgericht door havenarbeiders...

Lees meer