Het aantal rechtse milities in Amerika groeide de afgelopen maanden meer dan in de voorafgaande tien jaar. Onderzoekers wijten deze toename aan de verkiezing van president Obama. Het is niet de eerste keer dat een Amerikaans staatshoofd mikpunt is van rechts-extremisten.
Op bevel van Hitler werd in maart 1936 in de staat New York de German American Bund opgericht. Deze beweging, een samenraapsel van pro-nazistische en antisemitische organisaties, bestond uit Amerikanen van Duitse komaf en uit Duitsland afkomstige immigranten. Bundesleiter Fritz Kuhn was een genaturaliseerde Amerikaan en the country’s leading anti-Semite. In navolging van de Duitse nazibeweging organiseerde de Bund trainingskampen, optochten en bijeenkomsten vol vlaggen en toespraken.
Afgezien van zijn antisemitisme en uniformen had de Bund een typisch Amerikaanse agenda. De Bund zette in op het enthousiasmeren van het Amerikaanse publiek voor het nationaal-socialisme. Naarmate de oorlogsdreiging in Europa toenam voerde de Bund campagne voor neutraliteit en isolationisme.
Hoogtepunt voor Kuhn en de zijnen was 20 februari 1939. Ter gelegenheid van de verjaardag van Amerika’s eerste president George Washington verzamelden zich zo’n 20.000 sympathisanten in New York’s Madison Square Garden. Omringd door Amerikaanse vlaggen en swastika’s gaf Kuhn een toespraak waar zijn grote voorbeeld trots op kon zijn. Hij uitte felle kritiek op Amerika’s Joden en president Roosevelts ‘Jew Deal’ – een verwijzing naar diens economische New Deal-politiek. George Washington kreeg daarentegen het dubieuze compliment ‘de eerste fascist’ uit de Amerikaanse geschiedenis te zijn.
Ironisch genoeg was dit hoogtepunt het begin van het einde. Tot dat moment namen de autoriteiten de beweging en haar 50.000 leden niet serieus; zij waren bezorgder over communisten dan over fascisten. Mediaberichten over de bijeenkomst gaven veel Amerikanen voor het eerst inzicht in de nazi-ideologie, wat de roep om actie tegen Hitler en de Bund versterkte. Roosevelt was onlangs ontsnapt aan een aanslag en de autoriteiten vreesden dat Bund-leden Kuhns dreigementen aan diens adres in daden zouden omzetten. En nu oorlog onvermijdelijk leek, wilde men een eventuele vijfde colonne zo snel mogelijk oprollen.
Kort na de bijeenkomst werd Kuhn veroordeeld wegens verduistering: hij stak onder andere een deel van de opbrengsten van de avond in eigen zak. Het jaar daarop verdwenen tien andere kopstukken achter de tralies. Zonder duidelijke leiders liepen de leden weg en raakte de beweging in de vergetelheid. Toen Duitsland en Amerika elkaar in december 1941 de oorlog verklaarden, viel het doek definitief voor de German American Bund.
Het gedachtegoed van de Bund is vandaag de dag echter springlevend en organisaties als de American Nazi Party, het Stormfront en de National Socialist Movement gaan verder waar de Bund is gestopt. Zo pakte de politie vorig jaar twee neonazi’s op die een aanslag op – toen nog – presidentskandidaat Barack Obama wilden plegen. Onlangs schoot een 88-jarige white supremacist en zelfverklaarde Obama-hater een zwarte bewaker van het Holocaust Museum in Washington dood. De kans dat het verder uit de hand gaat lopen is aannemelijk, aldus een recente studie van het Southern Poverty Law Center: ‘Het enige wat ontbreekt is een vonkje.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
