Home AMERICA AND THE TRAGEDY OF POST-COMMUNIST RUSSIA

AMERICA AND THE TRAGEDY OF POST-COMMUNIST RUSSIA

  • Gepubliceerd op: 11 juli 2001
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Otto van de Haar
  • 2 minuten leestijd

door Stephen F. Cohen. 305 p. W.W. Norton & Company, ƒ 65,85


Na zijn beroemd geworden politieke biografie over de communistische econoom en partijleider Nikolaj Boecharin uit 1973, publiceerde de Amerikaanse hoogleraar Stephen Cohen onlangs Failed Crusade. America and the Tragedy of Post﷓Communist Russia. Aan de hand van cijfermateriaal en voorbeelden uit de praktijk weet Cohen de stelling te onderbouwen dat de economische shocktherapie die sinds 1991 onder Jeltsin werd toegediend aan de Russische patiënt geen therapeutische, maar een traumatische uitwerking heeft gehad. Als voorbeeld noemt hij de Russische kinderen: ‘Zelfs als we de miljoenen wezen, daklozen en ondervoede kinderen buiten beschouwing laten, is vijftig tot tachtig procent van alle schoolgaande Russische kinderen lichamelijk of geestelijk niet in orde’. Een tweede probleem ten gevolge van de economische crisis is de dreiging van grote ongelukken bij tientallen Russische kernreactors. En tenslotte laten de zogenaamde ‘democratische ontwikkelingen’ van de afgelopen tien jaar volgens Cohen eerder regressie dan vooruitgang zien. Jeltsin heerste door middel van decreten – soms meer dan tweeduizend per jaar – ten koste van het parlement. Het is niet verwonderlijk dat hij het bij zijn aftreden zo regelde dat hij immuun werd voor rechtsvervolging door zijn opvolger Poetin.
        De Amerikaanse hoogleraar stelt dat de ‘Washington Consensus’ – een verbond
van beleidsmakers, specialisten en media – in hoge mate medeplichtig is aan
dit, in de woorden van de Poolse oud﷓dissident Adam Michnik, ‘bandietenkapitalisme’. Systematisch is er door Clinton/Gore en hun ‘cheerleaders’ uit de journalistiek (als Business Week of de New York Times) en uit de wetenschap (het Institute for International
Development van Harvard) een veel te rooskleurig en dus bedrieglijk beeld geschetst van de situatie in Rusland. De verarming van grote delen van de bevolking werd onverschillig
weggewuifd met nietszeggende uitspraken als ‘transitionele periode’ en ‘je kunt geen omelet maken zonder eieren te breken’. Cohen werpt de vraag op waarom er geen ‘derde weg’ werd (en wordt) bewandeld, met een gemengde economie en een geleidelijke ontwikkeling.
        Een kleine twee jaar voor de financiële ineenstorting van 1998 (en Jeltsins herverkiezing) werd Cohen ‘s avonds in Moskou opgebeld door iemand uit het middenkader van het IMF die hem ‘in vertrouwen’ meedeelde dat Cohens kritiek ‘dringend noodzakelijk’ was maar dat ‘ik en mijn collega’s dit niet kunnen zeggen’. Cohen vond het best aardig om uit onverwachte hoek een steuntje in de rug te krijgen, maar betreurde wel de manier waarop. Het deed de auteur denken aan al die mensen uit de oude sovjetbureaucratie, die destijds hun dissidente opvattingen alleen in privé﷓gesprekken met hem naar voren durfden brengen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

De Britse opdeling zorgt voor de grootste migratie in de menselijke geschiedenis
De Britse opdeling zorgt voor de grootste migratie in de menselijke geschiedenis
Artikel

India en Pakistan zijn al aartsrivalen sinds hun geboorte

De spanningen tussen kernmachten India en Pakistan liepen in de afgelopen week hoog op. Het conflict over het grensgebied Kashmir stamt uit 1947, het jaar van de opdeling van Brits-Indië. Die ging gepaard met gruwelijkheden en geweld: goede buren werden plotseling elkaar aartsvijanden. Begin juli 1947 arriveerde de Britse advocaat Cyril Radcliffe in een snikheet...

Lees meer
Militaire parade door Moskou in 2015
Militaire parade door Moskou in 2015
Artikel

Rusland vierde 9 mei niet altijd zo uitbundig. Nu moet de militaire parade de oorlog in Oekraïne rechtvaardigen

In 1945 viert de Sovjet-Unie voor het eerst de overwinning op nazi-Duitsland met een grote parade. Sindsdien is de betekenis van de wapenschouw op 9 mei verschillende keren veranderd. Tegenwoordig moet die militaire parade in Moskou vooral de oorlog in Oekraïne en het regime van president Vladimir Poetin legitimeren. ‘Ter gelegenheid van de overwinning op...

Lees meer
Zeezender Radio Veronica tijdens de laatste uitzenddag in 1974.
Zeezender Radio Veronica tijdens de laatste uitzenddag in 1974.
Interview

‘De Top 40-hitlijsten van Radio Veronica waren heilig’

Pophistoricus Leo Weijers (1959) is van jongs af aan gefascineerd door Radio Veronica. Als een ode aan de verdwenen zeezender schreef hij er een boek over. ‘Veronica was een bron van inspiratie voor latere radiomakers.’ Op 15 oktober 1959 werd de Vrije Radio Omroep Nederland (VRON) tijdens een vergadering van vrije radiohandelaren opgericht. De pioniers...

Lees meer
Still uit The promise
Still uit The promise
Recensie

Papoea’s werd niets gevraagd

De documentaire 'The Promise' blikt met archiefbeelden en interviews terug op het lot van de Papoea’s als speelbal van geopolitieke krachten.

Lees meer