Home In beeld: Iers emigratie

In beeld: Iers emigratie

  • Gepubliceerd op: 21 feb 2011
  • Update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Annemarie Lavèn

Ierland vreest een nieuwe exodus. Door de ernstige financiële problemen zoeken duizenden Ieren elders een beter bestaan, net als hun voorouders deden. Tussen 1840 en de jaren twintig van de twintigste eeuw emigreerden 5 miljoen Ieren om de ellende in hun land te ontvluchten.

De aardappel, ooit meegebracht uit Zuid-Amerika, is de pijler onder de negentiende-eeuwse Ierse samenleving. De knol is voedzaam, goed te bewaren en levert een rijke oogst op. De armen eten nauwelijks iets anders dan aardappels. Een misoogst is dan ook een groot gevaar. Regelmatig teisteren aardappelziektes en misoogsten het land, maar nooit is de situatie zo ernstig als in de jaren 1845-49.

In 1845 mislukt vrijwel de gehele oogst door de gevreesde aardappelziekte (phytophthora). De pseudo-schimmel tast de planten aan en doet de knollen rotten. Maar de echte ramp voltrekt zich pas echt als in 1846 de ziekte opnieuw toeslaat. Er zijn te weinig aardappels om de bevolking te voeden, maar ook te weinig om te planten voor het volgende jaar. In 1847 laat de ziekte zich weliswaar niet zien, maar grijpt in het daaropvolgende jaar nog heviger om zich heen.

Het resultaat is een hongersnood van gigantische omvang. Naar schatting een miljoen Ieren sterven door de honger of door ziektes. De overheid is niet in staat adequaat te reageren. In een poging de economie draaiend te houden wordt nog steeds graan geëxporteerd naar Engeland, terwijl de eigen bevolking de hongersdood sterft.

De regering zet korte tijd een effectief systeem van soepkeukens in, maar dat is niet voldoende. Werkverschaffingsprojecten moeten de arbeiders van werk voorzien, maar de lonen zijn te laag. Boeren kunnen niet langer de pacht betalen en worden zonder pardon door grondbezitters uit hun huizen gezet. In de jaren 1846-1854 komen meer dan een half miljoen arme drommels op straat te staan.

Al vanaf de jaren twintig van de negentiende eeuw is een constante uitstroom van migranten gaande naar Amerika, maar de aardappelcrisis resulteert in een ware exodus. In een paar jaar tijd emigreren meer dan een miljoen Ieren, vooral naar Engeland en Noord-Amerika. Platzak bereiken ze het beloofde land. Daar wacht een hard bestaan, maar alles is beter dan de honger.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

De Pest in de Middeleeuwen
De Pest in de Middeleeuwen
Podcast

Kunnen middeleeuwers ons helpen bij de problemen van nu?

Hoe gingen de mensen in de Middeleeuwen om met natuurrampen? Met conflict? Met polarisatie? Het is niet de eerste periode waar je aan denkt als je lessen voor het heden wilt trekken uit de geschiedenis. Toch valt er wel degelijk wat te leren van de middeleeuwers, menen een aantal mediëvisten in Het ministerie van Middeleeuwse zaken....

Lees meer
Marshalls dragen een Vietnamdemonstrant weg.
Marshalls dragen een Vietnamdemonstrant weg.
Nieuws

Ouders tipten de FBI over hun eigen kinderen

Amerikaanse ouders in de jaren zestig vroegen de FBI om hun politiek geëngageerde kinderen in de gaten te houden. Historicus Aaron G. Fountain Jr. heeft hiervoor bewijs gevonden in de archieven van de veiligheidsdienst. Middelbare scholieren, geïnspireerd door de burgerrechtenbeweging en de studentendemonstraties tegen de Vietnamoorlog, stichtten halverwege de jaren zestig jongerenorganisaties. Zij waren tegen...

Lees meer
Michael Shannon als president James Garfield in Death by Lightning
Michael Shannon als president James Garfield in Death by Lightning
Recensie

Nieuwe Netflix-serie over vergeten aanslag op een Amerikaanse president

Iedereen weet dat Abraham Lincoln in 1865 werd vermoord. Vrijwel vergeten is dat zestien jaar later weer een Amerikaanse president werd neergeschoten. De uitstekende Netfix-serie Death by Lightning haalt de aanslag op James Garfield uit de vergetelheid. Slechts zes maanden was de 49-jarige Garfield in 1881 president toen hij op een treinstation in Washington werd...

Lees meer
Sloppenwijk Groningen
Sloppenwijk Groningen
Nieuws

Nederlanders wilden steeds minder huisgenoten en steeds meer woonruimte

In de jaren zestig woonden er meer mensen in Rotterdam en Den Haag dan nu, blijkt uit een nieuwe tijdlijn van het CBS. Onze huizencrisis heeft ermee te maken dat we de afgelopen eeuwen ruimer zijn gaan wonen, en met minder personen op één adres. In bijna 200 jaar tijd ging Nederland van 418.000 naar...

Lees meer
Loginmenu afsluiten