4 vragen aan Marchien den Hertog

Nederland heeft na Zweden de hoogste caravandichtheid ter wereld. Voor veel mensen staat de caravan symbool voor de Nederlandse kleinburgerlijkheid: op weg naar de zon in de file staan, over de camping struinen met een toiletrol onder de arm, en een auto vol met hagelslag en pindakaas. Historicus Marchien den Hertog schreef met Een thuis op wielen een cultuurgeschiedenis over de caravan in Nederland, van de beginjaren voor de oorlog tot de heropleving tijdens de coronapandemie.

Waarom hebt u een boek over caravans geschreven? 

‘Spaarnestad Photo, tegenwoordig ondergebracht bij het Nationaal Archief, heeft een enorme collectie met foto’s van een caravanjournalist die al sinds de Tweede Wereldoorlog allerlei merken en ontwikkelingen op de markt bijhield. Hij maakte aantekeningen in boekjes, fotografeerde overal en reisde zelf door heel Europa met de caravan. Spaarnestad wilde eigenlijk een soort excuus om daar meer van te digitaliseren. En toen bedacht mijn redacteur bij de Walburg Pers dat het misschien een leuk boek zou zijn.’

Waar komt de Nederlandse caravantraditie vandaan? 

‘Die is eind negentiende eeuw overgewaaid als onderdeel van de Britse cultuur. In Engeland werd rondtrekken met een woonwagen een vrijetijdsbesteding van de Britse adel, eerst met een paard ervoor, later met een auto. En dit werd in Nederland weer overgenomen. In 1912 richtte Carl Denig samen met zijn zus en twee vrienden de Nederlandse Toeristen Kampeer Club op. Eind jaren twintig werden de eerste caravans in Nederland gebouwd of geïmporteerd. Caravannen was toen nog wel iets voor de elite, want je moest natuurlijk een auto hebben.’

Wanneer brak de caravan in Nederland echt door? 

‘In de late jaren vijftig en begin jaren zestig werd de caravan ook iets voor de middenklasse. Dit kwam door de welvaartsgroei in die tijd, en de eerste loonsverhogingen na de oorlog. Er was meer geld voor consumptiegoederen, zoals koelkasten, auto’s en caravans. Daar kwam nog bij dat de vrije zaterdag werd ingevoerd. Een gezin kon er nu voor kiezen om een weekend weg te gaan.’

Is kamperen in de loop der jaren veranderd? 

‘Het avontuurlijke van kamperen, je caravan ergens in de natuur neerzetten of op goed geluk een camping zoeken, dat is er niet echt meer. Niemand gaat onvoorbereid op pad, de camping wordt gereserveerd en iedereen raast zo snel mogelijk over de snelweg om op de eindbestemming te komen. En dat terwijl rondtrekken met een caravan ook over de reis gaat, en de indrukken die je onderweg opdoet.’