Home Zoektocht naar 17 opstandelingen

Zoektocht naar 17 opstandelingen

  • Gepubliceerd op: 29 januari 2013
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Anne Huits
  • 2 minuten leestijd

Ergens langs de aftandse spoorbaan, die loopt van de overwoekerde suikerplantages in het district Commewijne naar de verloederde suikerfabriek in Mariënburg, liggen zeventien mannen in een massagraf: zestien Hindoestanen en één Javaan. Ze liggen daar sinds 1902, toen er op de plantage een opstand uitbrak uit onder de contractarbeiders. Een Surinaams onderzoeksteam wil hen terugvinden en herbegraven.

In 1902 eisten de contractarbeiders van Mariënburg een betere beloning. Die eis werd niet ingewilligd. De teleurstelling en verontwaardiging hierover kregen een extra impuls door het gedrag van de directeur van de plantage, James Mavor, die meendet dat hij vrijelijk kon beschikken over de vrouwen van de arbeiders.

Op 29 juli kwam het tot een uitbarsting. Die dag werd de directeur achterna gezeten door woedende contractarbeiders en uiteindelijk gedood. Inderhaast opgeroepen militairen arriveerden de volgende dag vanuit Frederiksdorp in Mariënburg om de rust te doen wederkeren. Geconfronteerd met een razende menigte zagen de soldaten zich gedwongen gericht te schieten. Zeventien arbeiders vonden direct de dood en bijna veertig mensen raakten ernstig gewond. Van die gewonden zouden later nog enkelen overlijden. 

De lijken, zo gaat het verhaal, legde men eerst naast elkaar als afschrikmiddel. Daarna werden zij op een trolley geladen en via de spoorbaan afgevoerd. Buiten het zicht van de dorpsbewoners dumpte men de lichamen in een massagraf en overgoot ze met ongebluste kalk.

Het is nu 110 jaar later. Na wat geharrewar tussen verschillende stichtingen – ‘Laat de doden met rust’, ‘Nee, de doden moeten worden opgegraven’ – is nu door het hoogste gezag toestemming verleend om op zoek te gaan naar het massagraf. Het onderzoek wordt geleid door de enige archeoloog die Suriname rijk is: Benjamin Mitrasingh. Hij kan waar nodig rekenen op hulp van deskundigen uit eigen land. Ook de Nederlandse ambassade heeft ondersteuning toegezegd.
Het eerste doel van het onderzoek is het lokaliseren van het graf. De spoorbaan van de plantages naar de suikerfabriek is twaalf kilometer lang, maar er is een zijspoor van ongeveer twee kilometer en men vermoedt dat de lijken daar zijn terechtgekomen. Door het maken van luchtfoto’s en het signaleren van veranderingen in de vegetatie als gevolg van de ongebluste kalk, hoopt het onderzoeksteam aanwijzingen te krijgen.

Het tweede doel is de lijken te herbegraven. Tenslotte is moet er een monument komen. James Mavor kreeg een nette begrafenis en heeft een keurig onderhouden graf, dat men nu nog kan bezichtigen. Nu de zeventien contractarbeiders nog.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer