Home ‘Zo gelukkig waren de jaren vijftig niet’

‘Zo gelukkig waren de jaren vijftig niet’

  • Gepubliceerd op: 29 september 2017
  • Laatste update 02 mei 2023
  • Auteur:
    Bram van der Wilt
  • 4 minuten leestijd
‘Zo gelukkig waren de jaren vijftig niet’

Het beeld dat jaren vijftig van de afgelopen eeuw een erg gelukkige periode was, is een onterecht construct van achteraf. Zo meent Annegreet van Bergen, economisch journalist en schrijfster van de bestseller ‘Gouden jaren’. Zij houdt op het Geschiedenis Festival op 7 oktober een lezing over dit thema. ‘We vergeten dat we gelukkiger geworden zijn met allemaal voorzieningen die we nu als vanzelfsprekend beschouwen.’

Waar gaat u het over hebben in uw lezing op het Geschiedenis Festival?
‘Ik haak in mijn lezing aan bij het thema van de Maand van de Geschiedenis, “geluk”. Veel mensen hebben het idee dat in de jaren vijftig geluk zogezegd “nog heel gewoon” was. Dat is volgens mij een grote misvatting. Zo gelukkig waren de jaren vijftig niet. Daar heb ik goede argumenten voor. Het idee van de gelukkige jaren vijftig ga ik onderuit halen.’

Vergeet bijvoorbeeld niet de watersnoodramp in 1953 waarbij tweeduizend mensen zijn omgekomen

Wat is in uw optiek zo bijzonder aan het geluk van de jaren vijftig?
‘Mensen van mijn leeftijd en ouder praten nu veel over vroeger. Zo rond het zestigste levensjaar heeft men vaak de neiging om sentimenteel terug te kijken naar de kinderjaren. De babyboomers kijken nu dus terug naar hun jeugd in de jaren vijftig. Kinderen hebben nou eenmaal vaak een zorgeloos leven, zij delen niet in de zorgen van hun ouders. Vergeet bijvoorbeeld niet de watersnoodramp in 1953 waarbij tweeduizend mensen zijn omgekomen. Nederland heeft toen een enorme ramp meegemaakt, iets wat je je nu niet meer kunt voorstellen. Dankzij de deltawerken en ruimte voor de rivier, iets wat enorm veel geld heeft gekost, hoeven wij ons nu niet meer druk te maken om de “strijd tegen het water”.’

‘Ook ga ik het hebben over de Koude Oorlog. Daarvan kunnen we nu ginnegappend vaststellen dat het goed is afgelopen, maar destijds was men doodsbang. Ik denk niet dat mensen ongelukkig waren, veel dingen wist je niet beter.’
https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/6976/wie-had-schuld-aan-de-koude-oorlog.html

Twintig jaar geleden was het beeld van de jaren vijftig nog vreselijk

Door een verdraaid jeugdsentiment hebben wij een onterecht beeld van de jaren vijftig als een gelukkige periode.
‘Juist. Twintig jaar geleden was het beeld van de jaren vijftig nog vreselijk. Toen zag men het nog als een bekrompen tijd, en dat was het ook. Vrouwen moesten bijvoorbeeld na hun huwelijk stoppen met werken. Dan waren ze ook handelingsonbekwaam. Ze waren tweederangsburgers, zo leuk was dat niet.
Volgens mij heeft elke periode zijn schaduwkanten. In de jaren zeventig begonnen we bijvoorbeeld de negatieve kant van de economische groei te merken. Geluk van de jaren vijftig is een construct van achteraf, gebaseerd op kinderlijke onbekommerdheid.’

We zijn gelukkiger geworden met allerlei voorzieningen die nu vanzelfsprekend zijn

Dus er is toch niet zo veel reden om terug te verlangen naar vroegere tijden?
‘Sterker nog, als we er rationeel over nadenken kiezen we ervoor om in de huidige tijd te leven. We zijn gelukkiger geworden met allerlei voorzieningen. Je hoeft tegenwoordig maar de thermostaat op te draaien om het behaaglijk warm te krijgen. Vroeger moest mijn moeder ’s ochtends in de kou uit bed om de kolenkachel die ‘s nachts op een laag pitje had gestaan op te rakelen en er kolen bij te doen. Dan was het alleen in de woonkamer warm, iedereen kleedde zich aan bij de kachel. Eén keer in de week ging je in bad. Als ik mag kiezen vind ik het toch wel lekker om iedere dag even onder de douche te gaan. De luxe went. Toen wij voor het eerst centrale verwarming kregen, wisten we niet wat ons overkwam. Tegenwoordig zijn alle Nederlandse badkamers verwarmd, we weten niet meer beter.’

‘Maar denk ook aan universele gezondheidszorg, nog iets wat vanzelfsprekend is geworden. Ik moet altijd lachen om mensen die een zogenaamd “oer-dieet” volgen. Dat doet me denken aan een strip van Neanderthalers die zich afvragen hoe het kan dat ze niet ouder dan dertig worden, terwijl ze toch alles biologisch eten en alleen maar schone lucht ademen.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.