Home Websites: Oud nieuws online

Websites: Oud nieuws online

  • Gepubliceerd op: 30 juni 2010
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Maarten Muns
  • 3 minuten leestijd

Wie voorheen wilde weten hoe de Nederlandse kranten destijds schreven over het Verdrag van Versailles of de Slag bij Waterloo, kon zich opmaken voor een tijdrovende speurtocht door de archieven. Het met fluwelen handschoenen omslaan van vergeelde krantenpagina’s op zoek naar de juiste artikelen is immers een langdurig proces, waarvoor het vele (amateur)historici helaas aan tijd ontbreekt.

Dankzij de vernieuwde krantenbank van de Koninklijke Bibliotheek hoeft dit niet meer. Deze website is het resultaat van een grootschalig digitaliseringsproject waarbij verschillende archieven samenwerken. Uiteindelijk is het de bedoeling om maar liefst 8 miljoen historische krantenpagina’s gratis ter beschikking te stellen.

Op dit moment is dit digitale archief nog verre van compleet. Er zijn zowel Nederlandse kranten als dagbladen uit Suriname, Nederlands-Indië en de Antillen beschikbaar. De krantenbank richt zich op de periode van 1618, toen de eerste dagelijkse krant in Nederland verscheen, tot 1995. Er is bovendien een bijzondere selectie van kranten uit de oorlogsjaren 1940-1945.

Waar academische krantenbanken vaak onnodig ingewikkeld zijn, heeft de Koninklijke Bibliotheek zijn best gedaan het vooral gemakkelijk en toegankelijk te houden. En met succes. Zo is binnen twee muisklikken te lezen hoe de Arnhemsche Courant op 21 juni 1815 verslag deed van het begin van de Slag bij Waterloo. Die was ‘dadelijk allerbloedigst geworden en heeft de hele dag geduurd’. Even verderop lezen we hoe de prins van Oranje gewond raakte door een kogel, ‘terwijl hij op veertig schreden van den vijand een battallion Nassauers tegen Napoleons oude garde aanvoerde’.

Omdat de gebruiker moet zoeken op losse woorden in de oorspronkelijke tekst, is enige kennis van historische spellingregels aan te bevelen. De spelling was bovendien niet altijd in alle kranten gelijk. Wie bijvoorbeeld berichtgeving over Duitsland zoekt, doet er goed aan zowel ‘Duitsland’ als ‘Duitschland’ en ‘Duytsland’ te gebruiken.

Het project van de Koninklijke Bibliotheek is uniek in de wereld. Onze buurlanden beschikken nog niet over een groot, gratis nationaal krantenarchief. Toch is de Belgische site Historische Kranten een aanrader voor wie eens een andere kijk op de persgeschiedenis van de Lage Landen zoekt.

Dit digitale archief bevat historische kranten uit de Vlaamse regio’s Ieper en Poperinge, die bekend zijn vanwege de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog. Op de website zijn al meer dan een miljoen artikelen te vinden uit de periode 1812 tot 1970, uiteraard met bijzondere aandacht voor het tijdvak 1914-1918. Ook de Koninklijke Bibliotheek van België werkt aan een groot nationaal digitaliseringsproject. Op dit moment zijn helaas slechts enkele titels beschikbaar.

In Duitsland bieden veel kranten hun archieven zelf online aan. De collectie van de Freiburger Zeitung gaat terug tot 1784 en is daarmee een van de uitgebreidste Duitse krantenarchieven. De meeste Duitse kranten gebruikten tot het einde van de Tweede Wereldoorlog nog een gotisch lettertype, waardoor de oudere uitgaven vaak moeilijk te lezen zijn. Het is wel interessant om te zien hoe de berichtgeving in deze krant in de jaren na Hitlers machtsovername in 1933 werd gelijkgeschakeld.

Dankzij sites als deze komt er langzaam maar zeker een enorme schat aan primaire historische bronnen makkelijker beschikbaar voor het grote publiek. De genoemde sites zijn te bereiken via www.historischnieuwsblad.nl

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer