Wie voorheen wilde weten hoe de Nederlandse kranten destijds schreven over het Verdrag van Versailles of de Slag bij Waterloo, kon zich opmaken voor een tijdrovende speurtocht door de archieven. Het met fluwelen handschoenen omslaan van vergeelde krantenpagina’s op zoek naar de juiste artikelen is immers een langdurig proces, waarvoor het vele (amateur)historici helaas aan tijd ontbreekt.
Dankzij de vernieuwde krantenbank van de Koninklijke Bibliotheek hoeft dit niet meer. Deze website is het resultaat van een grootschalig digitaliseringsproject waarbij verschillende archieven samenwerken. Uiteindelijk is het de bedoeling om maar liefst 8 miljoen historische krantenpagina’s gratis ter beschikking te stellen.
Op dit moment is dit digitale archief nog verre van compleet. Er zijn zowel Nederlandse kranten als dagbladen uit Suriname, Nederlands-Indië en de Antillen beschikbaar. De krantenbank richt zich op de periode van 1618, toen de eerste dagelijkse krant in Nederland verscheen, tot 1995. Er is bovendien een bijzondere selectie van kranten uit de oorlogsjaren 1940-1945.
Waar academische krantenbanken vaak onnodig ingewikkeld zijn, heeft de Koninklijke Bibliotheek zijn best gedaan het vooral gemakkelijk en toegankelijk te houden. En met succes. Zo is binnen twee muisklikken te lezen hoe de Arnhemsche Courant op 21 juni 1815 verslag deed van het begin van de Slag bij Waterloo. Die was ‘dadelijk allerbloedigst geworden en heeft de hele dag geduurd’. Even verderop lezen we hoe de prins van Oranje gewond raakte door een kogel, ‘terwijl hij op veertig schreden van den vijand een battallion Nassauers tegen Napoleons oude garde aanvoerde’.
Omdat de gebruiker moet zoeken op losse woorden in de oorspronkelijke tekst, is enige kennis van historische spellingregels aan te bevelen. De spelling was bovendien niet altijd in alle kranten gelijk. Wie bijvoorbeeld berichtgeving over Duitsland zoekt, doet er goed aan zowel ‘Duitsland’ als ‘Duitschland’ en ‘Duytsland’ te gebruiken.
Het project van de Koninklijke Bibliotheek is uniek in de wereld. Onze buurlanden beschikken nog niet over een groot, gratis nationaal krantenarchief. Toch is de Belgische site Historische Kranten een aanrader voor wie eens een andere kijk op de persgeschiedenis van de Lage Landen zoekt.
Dit digitale archief bevat historische kranten uit de Vlaamse regio’s Ieper en Poperinge, die bekend zijn vanwege de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog. Op de website zijn al meer dan een miljoen artikelen te vinden uit de periode 1812 tot 1970, uiteraard met bijzondere aandacht voor het tijdvak 1914-1918. Ook de Koninklijke Bibliotheek van België werkt aan een groot nationaal digitaliseringsproject. Op dit moment zijn helaas slechts enkele titels beschikbaar.
In Duitsland bieden veel kranten hun archieven zelf online aan. De collectie van de Freiburger Zeitung gaat terug tot 1784 en is daarmee een van de uitgebreidste Duitse krantenarchieven. De meeste Duitse kranten gebruikten tot het einde van de Tweede Wereldoorlog nog een gotisch lettertype, waardoor de oudere uitgaven vaak moeilijk te lezen zijn. Het is wel interessant om te zien hoe de berichtgeving in deze krant in de jaren na Hitlers machtsovername in 1933 werd gelijkgeschakeld.
Dankzij sites als deze komt er langzaam maar zeker een enorme schat aan primaire historische bronnen makkelijker beschikbaar voor het grote publiek. De genoemde sites zijn te bereiken via www.historischnieuwsblad.nl
Dit artikel is exclusief voor abonnees
