Als gastdocent op universiteiten verbaas ik me erover hoe weinig geschiedenisstudenten (en -docenten) weten over zoeken naar bronnen en documenten op internet. Van termen als ‘invisible’ of ‘deep web’ en ‘archiefvormers’ heeft men zelden gehoord. Terwijl dat essentiële onderdelen zijn van de ‘digitale heuristiek’.
Wat bijvoorbeeld een archiefvormer is valt te lezen in de Archiefterminologie voor Nederland en Vlaanderen op de Archiefwiki (http://archiefwiki.org/wiki/Archiefvormer). Deze site is ook een handig hulpmiddel bij geografisch zoeken naar beschikbare bronnen, met de landkaart Archieven en archieforganisaties in Nederland (http://archiefwiki.org/wiki/Categorie:Archieven).
Voor Nederland is de archiefvormers-subsite van Archieven.nl te gebruiken. Helaas is het Nationaal Archief (nog) geen participant op deze site. Het NA heeft wel weer een andere toegang op zijn collectie: de POP-gids (Personen op Papier) op www.gahetna.nl/collectie/index/nt00403.
De POP-gids is goed te gebruiken om bijzonder archiefmateriaal over personen te vinden in de gigantische collectie (tot circa 2000) van het Nationaal Archief. Binnen deze online onderzoeksgids kan men zoeken met specifieke trefwoorden of persoons- en beroepengroepen.
Friesland
Tresoar is het Fries Historisch en Letterkundig Centrum en ook het Rijksarchief van de provincie Friesland. Voor Tresoar-pashouders (€ 13,50 per jaar) is het nu mogelijk om vanuit huis digitale bronnen te consulteren op www.tresoar.nl. Het gaat om elektronische tijdschriften of online encyclopedieën, zoals het Nederlands Juristenblad, Keesings Historisch Archief en grote digitale collecties artikelen, bijvoorbeeld ScienceDirect (www.sciencedirect.com, ruim 11 miljoen artikelen) en SpringerLink (www.springerlink.com, circa 5 miljoen kranten, boeken en artikelen).
Ook zonder deze pas is op de Tresoar-website een scala aan bronnen te vinden. Kies bijvoorbeeld voor de optie ‘Voorouders’ en daarna ‘Strafrecht’. Hier staan de rolboeken (http://www2.tresoar.nl/rolboeken/) van de arrondissementsrechtbanken van Heerenveen (1833-1920), Leeuwarden (1838-1920) en Sneek (1838-1877). Of ga naar optie ‘Schatkamer’ en kies ‘Digicollectie’. Hier vindt u een hele serie digitale objecten (boeken, handschriften, historische luchtfoto’s, archiefstukken enzovoort) over allerlei onderwerpen.
Bibliografie
De onlangs geheel vernieuwde Digitale Bibliografie voor Nederlandse Geschiedenis (DBNG) www.dbng.nl is een online bibliografie over de Nederlandse geschiedenis van prehistorie tot heden. De databank bevat meer dan 200.000 titels. Nieuw is het aanbod van full-text-bestanden. Zo zijn de vijf belangrijkste historische tijdschriften uit de beginperiode van de Nederlandse geschiedwetenschap (1850-1950) te raadplegen, waaronder het Tijdschrift voor de Geschiedenis en Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde.
Wubbo de Jong
Het fotoarchief van Zilveren Camera-winnaar Wubbo de Jong (1946-2002) is met 12.166 scans van negatiefbladen en 277.200 beelden opgenomen in de Archiefbank van het Stadsarchief Amsterdam (https://stadsarchief.amsterdam.nl/archieven/archiefbank/inventaris/30763.nl.html). Het is een van de vijftig archieven van Amsterdamse fotografen die worden beheerd door het Maria Austria Instituut (www.maria-austria-instituut.nl), dat bijvoorbeeld ook het KLM Fotohistorisch Archief onder zijn hoede heeft.
Er komen gelukkig steeds meer fotocollecties op het web. Zo zijn ruim 1000 foto’s van Nederlandse fotografen uit de collectie van het Nederlands Fotomuseum opgenomen in Het Geheugen van Nederland: www.geheugenvannederland.nl/?/nl/collecties/fotografen_van_nederland. Ze geven een genoeglijk beeld van de Nederlandse fotografie: van vroege amateurfoto’s uit de periode rond 1900 tot de hoogtepunten van de Nieuwe Fotografie. Doorzoekbaar op locatie (binnen- en buitenland), personen en trefwoorden.
AD-columniste Suna Floret is op zoek naar liefdesbrieven. Meer informatie is te vinden op de site Bewaarde Liefdesbrieven: www.bewaardeliefdesbrieven.nl.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
