Home Vrouwen eisten ook inspraak

Vrouwen eisten ook inspraak

  • Gepubliceerd op: 22 februari 2022
  • Laatste update 01 nov 2022
  • Auteur:
    Eric Palmen
  • 2 minuten leestijd
Vrouwen eisten ook inspraak

Waarom mocht de helft van de wereldbevolking niet meepraten over vrede, zo vroegen feministen na de Eerste Wereldoorlog aan de Amerikaanse president Woodrow Wilson. Mona L. Siegel laat zien dat hun opstelling een keerpunt betekende.

 Op 12 november 1918, een dag na de wapenstilstand die de Eerste Wereldoorlog beëindigde, constateerde Flora Annie Steel in de Britse krant Daily Mail dat het voor vrouwen onmogelijk was terug te keren naar huis en haard, nu de kanonnen aan het westelijk front niet langer bulderden. ‘En waarom zouden we ook?’ merkte ze strijdvaardig op. Vrouwen hadden geploegd en gehooid, als politieagentes de openbare orde gehandhaafd, in de munitiefabrieken gewerkt en hun zonen verloren op de slagvelden van Ieper en Verdun.

Toen op de Vredesconferentie van Parijs in 1919 het mannelijk establishment onderhandelde over een nieuwe wereldorde, eisten vrouwen mondiaal het recht op om daarin gehoord te worden. De Amerikaanse president Woodrow Wilson had aangekondigd dat hij ‘the world safe for democracy’ wilde maken. Als hij dat meende, zo vroegen voorvechtsters als Carrie Chapman Catt, voorzitster van de Wereldbond voor Vrouwenkiesrecht, zich publiekelijk af, hoe kon hij dan de helft van de wereldbevolking negeren?

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

In Vrede op onze voorwaarden beschrijft de Amerikaanse historicus Mona L. Siegel, verbonden aan de Sacramento State University in Californië, hoe beslissend de geest van 1919 voor de ontwikkeling van het mondiale feminisme is geweest. Het was de suffragettes op de eerste plaats om de erkenning van het vrouwenkiesrecht te doen, maar het ging om zoveel meer. Op een congres in Zürich in 1919 bespraken vrouwen aan weerszijden van de voormalige frontlinie hun kwetsuren, verzoenden zich en probeerden een vrede te bewerkstelligen die niet de kiemen van een volgende oorlog in zich zou dragen.

Voor de Amerikaanse burgerrechtenactiviste Mary Church Terrell was haar strijd voor rassengelijkheid gelijk aan die voor seksegelijkheid. En volgens de Egyptische feministe Huda Shaarawi stelden gelijke rechten van vrouwen niets voor als haar landgenoten – mannen en vrouwen – nog steeds gebukt gingen onder het juk van het kolonialisme. Er kwam een transnationaal arbeidsfeminisme tot bloei, dat de sociale rechten van vrouwen – zoals gelijke betaling voor gelijke arbeid – in het internationale recht verankerd wilde zien.

Het feministische elan van 1919 stuitte op een muur van onbegrip en tegenzin. Wilson hoorde in Parijs de dames van de Wereldbond welwillend aan en gaf ze vervolgens nul op het rekest. Vrouwenkiesrecht was een interne aangelegenheid, waaraan hij zijn vingers niet wilde branden. Siegel weet met verve inzichtelijk te maken dat die verloren veldslag nog geen permanente nederlaag betekende. De geest van 1919 was uit de fles, al was de strijd – tot op de dag van vandaag – nog niet gestreden.

Vrede op onze voorwaarden. De wereldwijde strijd

voor vrouwenrechten na de Eerste Wereldoorlog

Mona L. Siegel

384 p. Athenaeum, € 27,50

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 3 - 2022

Nieuwste berichten

Bendeleden in Wilmington
Bendeleden in Wilmington
Artikel

Frederik van Eeden duldde racisme in Amerika

De idealist Frederik van Eeden begon in 1909 een nieuwe landbouwkolonie in de Amerikaanse staat North Carolina. Daarbij kreeg hij hulp van de schatrijke white supremacist Hugh MacRae, die betrokken was bij een racistische staatsgreep. Waarom ging Van Eeden toch met hem in zee?  In 1909 gaat arts, psychiater, schrijver en idealist Frederik van Eeden...

Lees meer
Canadese Week op een Amsterdamse school
Canadese Week op een Amsterdamse school
Artikel

Waarom het experiment om iedereen Engels te leren mislukte

Nederland moest vooruit in Europa. Daarom moest iedereen Engels leren, vond de Arnhemse PvdA-voorman Herman Koch. Het kwam in zijn stad in 1958 tot een experiment op lagere scholen – dat al snel vastliep. ‘Good morning, meneer!’, ‘Good morning, children!’ De begroeting tussen de kinderen van de derde klas van de openbare lagere school aan...

Lees meer
Zicht op Maastricht, 1581.
Zicht op Maastricht, 1581.
Nieuws

Politieke grenzen zorgden voor andere bouwstijl

Huizen in Maassteden als Maastricht, Sittard, Roermond en Venlo vertoonden tussen 1200 en 1600 opvallende verschillen. Die vielen in belangrijke mate samen met de politieke grenzen, zo betoogt Birgit Dukers in haar proefschrift Bouwen langs de Maas, waarop ze onlangs promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam. De huidige provincie Limburg was in de late Middeleeuwen...

Lees meer
Tussen de kermiswagens. Schilderij door Otto Eerelman, circa 1900-1918.
Tussen de kermiswagens. Schilderij door Otto Eerelman, circa 1900-1918.
Beeldessay

Woonwagenbewoners hebben liever een huis op wielen

Tienduizenden mensen willen niet in een huis, maar in een woonwagen leven. Dat leidt al eeuwen tot discriminatie en tot strijd met de overheid, die hun vrijheid steevast probeert in te perken.   In Nederland hebben ook altijd mensen gewoond zonder vaste verblijfplaats. In de Middeleeuwen waren dit reizende handelaren of mensen met een specialistisch beroep....

Lees meer