Toen Japans eerste grote mangaheld, Tetsuwan Atom, het levenslicht zag, was het 1951. Atom – in het buitenland bekend als Astroboy of Mighty Atom – is een robot in de gestalte van een kind, wiens ijzeren vuist wordt aangedreven door atoomkracht. Hij kan ermee vliegen en iedere tegenstander verslaan.
Toentertijd kende de wereld atoomenergie alleen in zijn wreedste vorm: de bommen die Hiroshima en Nagasaki in 1945 tot as hadden gereduceerd. Juist in het enige land met militaire atoomslachtoffers kon Atom zich ontpoppen als volksheld. Zijn populariteit steeg parallel aan Japans opmars op het gebied van kernenergie.
Die begon in 1955 met een samenwerkingsverband met de Verenigde Staten en een wet die alleen vreedzaam gebruik van kernenergie toeliet. De eerste testreactor liep in 1957. Toen in 1963 de eerste commerciële reactor in bedrijf ging, verscheen Atom in een tekenfilm. Hij verbeeldde het zoeken naar een betere, vredige wereld en het geloof in vooruitgang met behulp van techniek. Hij werd icoon en inspirator van die toekomstdroom. Menige fabrikant had Atom als reclamelogo.
Tot 11 maart 2011, de dag waarop een tsunami 400 kilometer kust in Noord-Japan in puin legde, 20.000 mensen verzwolg en drie reactoren in de kerncentrale Fukushima Daiichi liet doorbranden. Daarna was het atoomrobotje abrupt uit alle reclames voor techniekmusea, encyclopedieën of vernuftige producten verdwenen, zoals ook Japans hightech atoomindustrie van haar voetstuk viel.
Het budget voor kernenergie bedroeg in 2010 ongeveer 5 miljard euro. In totaal 54 kerncentrales leverden zo’n 30 procent van de elektriciteit. Twee centrales waren in aanbouw en nog eens tien stonden er gepland. Japan was wereldleider op het gebied van reactorbouw. Maar na de ramp werd het atoomprogramma stilgezet, werden 44 van de 54 kerncentrales van het net gehaald en speculeerde men over een snelle afschaffing van kernenergie. Japan moest zich minder op kernenergie richten, zei premier Noda in september.
Maar intussen is de eerste stilgelegde centrale weer opgestart en andere volgen binnenkort. De regering stimuleert reactorverkoop aan Vietnam en Turkije. Ook Atom is na acht maanden terug. Hij is gesignaleerd in autoshowrooms van Toyota, in reclames en op postzegels.
Op de valreep van 2011 vieren de Japanners Atoms zestigste verjaardag: traditioneel de leeftijd waarop je je eerste leven afsluit en je tweede leven begint. Een wel heel snelle wedergeboorte in een land dat tweemaal een atoomramp heeft beleefd.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
