Het staat er weer, het stenen pakhuis dat de Hollanders in 1639 in het West-Japanse stadje Hirado hadden gebouwd en na voltooiing op bevel van de Japanners meteen weer afbraken. Het opschrift ‘Anno Christi 1640’ op de gevel was de steen des aanstoots.
Het gereconstrueerde VOC-pakhuis is op 17 september jongstleden geopend. Met het ‘Hollands Handelshuis’ cultiveert de gemeente Hirado de herinnering aan de buitenlandse zeelieden die hier in 1609 voor het eerst voet op Japanse bodem zetten en dertig jaar vertoefden. Twee stenen pakhuizen bouwden de Hollanders; het ene in 1637, het andere in 1639. Ze moesten de brandgevaarlijke houten loodsen vervangen waarin tot dan toe de handelswaar werd opgeslagen die VOC-schepen tussen Japan, Batavia, Formosa en de Republiek transporteerden.
Waar de bouwers geen rekening mee hielden, was dat het Japanse shogunaat elke uiting van christendom verafschuwde. Een christelijke tijdrekening op de gevel was voor shogun Tokugawa Iemitsu uit den boze. In 1624 had hij de Spanjaarden het land uit gestuurd, omdat ze het niet konden laten te missioneren. Om dezelfde reden had hij in 1639 ook de Portugezen de deur gewezen. En nu begonnen die nuchtere Hollanders ook al hun religie uit te dragen.
Het hoofd van de VOC-handelsdelegatie in Hirado, de ervaren François Caron, liet onmiddellijk de twee stenen pakhuizen afbreken om de handelsbetrekkingen niet in gevaar te brengen. Het hielp gedeeltelijk. De Hollanders mochten in Japan blijven, maar moesten in 1641 verhuizen naar het besloten schiereilandje Deshima in de baai van Nagasaki. Vanaf toen waren Nederlanders de enige westerlingen met wie de Japanners contact onderhielden. Deze monopoliepositie zouden ze zo’n dikke 200 jaar behouden.
Het pakhuis dat de aanleiding tot de verbanning naar Deshima vormde, is nu op zijn oude plek en in volle glorie gereconstrueerd. De bouwers hebben zo veel mogelijk de authentieke maten, materialen en bouwtechnieken gebruikt, voor zover ze die konden afleiden uit oude schriftstukken in het Nationaal Archief in Den Haag. ‘Tekeningen van de gebouwen bestonden er niet, alleen beschrijvingen en afleverlijsten van bouwmateriaal,’ vertelt de Haagse restauratiearchitect Laurens Vis, die verantwoordelijk was voor de bouwplannen.
De enige technische concessie is een – discreet verwerkte – stalen aardbevingversterking aan de binnenkant van het gebouw. Op de gevel pronkt nu een steen met ‘VOC 1639’ – zonder christelijke verwijzing.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
