Home Vijf smoesjes om een oorlog te beginnen

Vijf smoesjes om een oorlog te beginnen

  • Gepubliceerd op: 3 juni 2021
  • Laatste update 25 mei 2023
  • Auteur:
    Jan Martin
  • 5 minuten leestijd
Vijf smoesjes om een oorlog te beginnen

Een oorlog beginnen kan niet zomaar. Een goede reden is nodig om steun te krijgen van de eigen bevolking en om internationale sancties te vermijden. Maar soms willen leiders dolgraag een oorlog beginnen zonder dat ze een acceptabele reden hebben. Dan verzinnen ze gewoon een smoesje. Hier is een lijst van vijf listen die gebruikt zijn om ten strijde te trekken.

1. Vietnamoorlog, 1964

Op vier augustus 1964 meldde de Amerikaanse torpedobootjager USS Maddox aan Washington dat het werd aangevallen door Noord-Vietnamese patrouilleboten. Het schip bevond zich namelijk in de Golf van Tonkin, binnen de territoriale wateren van Noord-Vietnam. Maar al snel werd duidelijk dat deze aanval compleet ingebeeld was. Een combinatie van slecht weer, paranoïde bemanningsleden en spooksignalen op de radar had ervoor gezorgd dat het schip dacht dat het aangevallen werd. De kapitein meldde zijn fout de volgende dag aan Washington, maar de Amerikaanse president Lyndon B. Johnson zag zijn kans schoon. Hij gebruikte de spookaanval als een excuus om drie dagen later de Tonkin-resolutie door te drukken. Deze resolutie gaf Johnson de bevoegdheid om Amerikaanse troepen naar Vietnam te sturen en Noord-Vietnam te bombarderen.

2. Inval in Polen, 1939

Op 31 augustus 1939, de dag voordat Duitsland Polen binnenviel, bestormden SS’ers verkleed als Poolse soldaten de Duitse radiozender Sender Gleiwitz. De soldaten overmeesterden het station en zonden een bericht in het Pools uit. Voordat ze vertrokken, lieten ze lijken achter van gevangenen uit het concentratiekamp Dachau, die ook verkleed zijn als Poolse soldaten om de illusie compleet te maken. Nadat de SS’ers vertrokken waren, werd de internationale pers uitgenodigd om foto’s te maken van het slagveld. Deze nepaanval was onderdeel van operatie Himmler, een plan om de indruk te wekken dat Polen Duitsland als eerste had aangevallen. Alhoewel Engeland en Frankrijk Polen bleven steunen, geloofde het Duitse publiek dat Polen de agressor was. Zo kreeg Hitler steun voor zijn inval van Polen.

3. Invasie van Mantsjoerije, 1931

Mantsjoerije, een gebied in het noorden van China, was van groot belang voor de Japanners. Het gebied leverde sinds 1905 grondstoffen aan hun land en bevatte belangrijke spoorwegen. Alhoewel Mantsjoerije niet bij Japan hoorde, waren er Japanse soldaten gestationeerd om hun bedrijven te bewaken. Hun aanwezigheid was een doorn in het oog van de Chinese nationalisten, en leidde tot hoge spanningen tussen de twee landen. Uit angst voor het verlies van hun positie in Mantsjoerije sloeg het Japanse leger preventief toe. Op 18 september 1931 lieten Japanse soldaten vlakbij de stad Mukden een bom ontploffen bij een van hun spoorwegen. De schade van de explosie was zo klein dat een trein enkele minuten later zonder problemen over het spoor kon rijden. Toch beweerde Japan dat de daders van deze aanslag saboteurs waren uit het lokale Chinese garnizoen. Met dit excuus viel het Japanse leger de volgende dag Mantsjoerije binnen om hun belangen te verdedigen.

4. Winteroorlog, 1939

Op 26 november 1939 werd het Russische dorpje Maynilo plotseling bestookt met artillerie. Het dorpje ligt vlakbij de grens met Finland, en de Sovjet-Unie kwam snel tot de conclusie dat het artillerievuur uit Finland kwam. Het probleem met deze conclusie was echter dat de Finnen geen enkele reden hadden om hun grotere en sterkere buurland aan te vallen. De Finse legerleider, Carl Gustaf Mannerheim, had zelfs zijn artillerie-eenheden ver teruggetrokken van de grens om de Sovjet-Unie niet per ongeluk te provoceren. Hierdoor was het onmogelijk voor de Finse artillerie om Maynilo te raken. Daarbovenop merkten Finse observatieposten dat de kanonschoten van de Russische kant kwamen. Toch gebruikte de Sovjetleider Jozef Stalin het bombardement van Maynilo als een excuus om het niet-aanvalsverdrag met Finland te verbreken en de grensgebieden van Finland te annexeren. De Winteroorlog tussen Rusland en Finland begon vier dagen later.

5. Russisch-Zweedse oorlog, 1788

De Zweedse koning Gustaaf III was niet geliefd bij zijn onderdanen. Hij verloor de steun van de bevolking toen hij met een coup in 1772 meer macht naar zich trok ten koste van het parlement. Maar hij gokte dat een korte succesvolle oorlog hem weer populair zou maken. De koning mocht echter alleen met toestemming van het parlement een ander land de oorlog verklaren, of als Zweden aangevallen werd. Om dit probleem te omzeilen bedacht Gustaaf III een list. In 1788 kreeg de kleermaker van de Koninklijke Opera in Stockholm de opdracht om een aantal Russische uniforms te naaien. Verkleed in deze uniforms vielen de Zweedse soldaten van Gustaaf III hun eigen grenspost aan vlakbij Rusland. Gustaaf III gebruikte vervolgens deze aanval als excuus om Rusland de oorlog te verklaren. De Zweden ontdekten echter snel wat er echt was gebeurd en de populariteit van Gustaaf III zakte door de grond. Alhoewel Zweden de oorlog won, werd hij vermoord in 1792.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.