Home Vieze pap

Vieze pap

  • Gepubliceerd op: 8 december 2004
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Marchien den Hertog
  • 2 minuten leestijd

‘Je lijdt gewoon aan de ziekte van Sjaan,’ zegt dokter Monteyn tegen de kleine Jan Brokken, die last heeft van angsten en een onverklaarbare allergische aandoening. ‘En hoe kom ik daarvan af?’ ‘Door weg te gaan, zo ver mogelijk weg.’


Sjaan is de bakkersvrouw die Brokkens vader, predikant van de Nederlands-Hervormde Kerk in het Zeeuwse dorp Rhoon, ten overstaan van de gemeente ten val dreigt te brengen. In het welvarende Rhoon heerst revolutie. De tuinders in het dorp, na de Watersnoodramp rijkelijk vergoed uit het Rampenfonds, eisen hun plek op in gemeente- en kerkenraad, ten koste van de liberale, rijke herenboeren.

Deze orthodoxe gereformeerde bonders buigen zich over manieren om televisieantennes te verbieden. Als het dorp tussen 1952 en 1961 groeit van 1800 naar 5000 inwoners, klampen ze zich vast aan hun geloof. En onder invloed van de ‘forensen’ raken steeds meer dorpsbewoners in de ban van een evangelisatiebeweging. Wekelijks verschijnen ze op de stoep van de dominee om te pleiten voor een bevlogener preek.

Die voelt zich, geteisterd door een kampsyndroom, opgejaagd als in de oorlog en vlucht in drank en pillen om de geest van de Jap te verdrijven. Minstens één keer in de week moet de kleine Jan zijn vader de trap op zeulen. Een nakomertje van na de oorlog, is hij in het gezin een buitenstaander. Zijn oudere broers, gehard door het kampleven, vinden hem verwend, ‘maar ik vond de pap gewoon vies, hoe lang zij ook in de rij voor de gaarkeuken hadden gestaan’. Boos en angstig schopt Jan zijn vader, als hij hem weer eens aantreft onder de tafel. Zijn allergie ziet hij dan ook als een straf van God, omdat hij even wreed is als de Japanners.

Brokken, in zijn latere leven journalist en reisboekenauteur, gaat zodra het kan inderdaad weg: vaak en ver. Hij geneest echter pas van zijn allergie als hij het graf bezoekt van zijn vaders kampgenoot op Sulawesi. Daarmee construeert Brokken rond zijn eigen kleine waanzin een mooi verteld en indringend beeld van zijn jeugd, Zeeland in de jaren vijftig en zestig, en een gezin dat getekend is door de oorlog.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer