Vijf landen in Latijns-Amerika vieren dit jaar dat ze tweehonderd jaar onafhankelijk zijn van Spanje. Van de gedroomde eenheid komt echter niets terecht.
Dit jaar is het woord bicentenario alomtegenwoordig in Latijns-Amerika. Argentinië riep een Fondo Bicentenario in het leven om een deel van de staatsschuld af te betalen. In Venezuela werd het Plan Bicentenario de Seguridad ontvouwd om de misdaad een halt toe te roepen. Mexico noemde een traditionele autorace de Rally Bicentenario en Chili creëerde een Biblioteca Virtual del Bicentenario, waar bezoekers door de geschiedenis kunnen surfen.
Alle vijf landen vieren hun onafhankelijkheid apart. In Venezuela vindt op 19 april de eerste viering plaats. Daarna volgen Argentinië (25 mei), Colombia (20 juli), Mexico (16 september) en Chili (18 september). Hun onafhankelijkheid werd in 1808 ingeleid met de invasie van Spanje door Frankrijk. De machthebbers in de Spaanse koloniën creëerden daarop hun eigen juntas, die zich twee jaar later definitief zouden keren tegen de Spaanse kroon.
Na een eeuw op eigen benen stonden veel Latijns-Amerikaanse landen in 1910 nog steeds in de kinderschoenen. Geregeerd door een kleine elite zaten ze midden in hun immigratiegolf of bevonden zich aan de vooravond van onlusten en revoluties, die de fundamenten voor de moderne staat zouden leggen.
Nog een eeuw later vieren de landen echter dat ze democratisch en soeverein zijn. De rafelrandjes – armoede, mensenrechtenschendingen, corruptie – worden even vergeten. Elk van de presidenten geeft het Bicentenario zijn eigen politieke lading mee.
In Venezuela zal veelvuldig de naam van Simón Bolívar vallen. De ‘Bolivariaanse Revolutie’ van president Hugo Chávez is naar de grote bevrijder vernoemd. Chávez zegt net als Bolívar te dromen van een groots en verenigd Zuid-Amerika. Die droom is echter ver weg: na tweehonderd jaar onafhankelijkheid is Latijns-Amerika moderner, maar ook verdeelder.
Venezuela ruziet met Colombia, Chili heeft conflicten met Peru en Bolivia, Argentinië kijkt met afgunst naar Brazilië. Ondanks de oprichting in 2008 van de Unasur – de unie voor Zuid-Amerikaanse staten – en de Gemeenschap voor Latijns-Amerikaanse en Caribische Staten (Celac), afgelopen februari, is het Bicentenario allesbehalve de gedroomde viering van een gedeelde identiteit en toekomst. Wie op zoek is naar een ‘Bolivariaanse’ Latijns-Amerikaanse eenheid, moet het over honderd jaar opnieuw proberen.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
