Als ik niet af en toe weg kon, zou ik gek worden in Nederland. Dat denken vele Nederlanders. Geen volk is zo reislustig als wij. Mijn motivatie om te vluchten is behoefte aan ruimte, eenzaamheid of een ander soort kosmopolitisme dan het provinciaalse van Amsterdam. Ik wil verlost zijn van de overmaat aan naasten in Nederland, want ik heb hen niet allen lief.
Ik schrijf dit in Finland. Iedere Fin heeft zijn eigen bos. Iedere Fin heeft zijn eigen meer. Te midden van een rustgevende natuur die nog natuur is, komt Nederland me voor als een legbatterij of een varkensflat. We zijn tegen misbruik van dieren in de bio-industrie, maar waar blijft de Europese actiegroep tegen Nederland? We pikken elkaar de ogen uit. We trappen elkaar de grond in. En wie zich vervolgens boven de anderen verheft, wordt onthoofd.
Dat is niet alleen een gevolg van ruimtegebrek. In de negentiende eeuw vond Jan van der Hucht Nederland (met zijn 3 miljoen inwoners!) al overbevolkt, en ook in de zeventiende eeuw waren er klachten. J.P. Coen wilde niet voor niets een volksplanting beginnen in Indië.
Daar kan men zich wel iets bij voorstellen als men bedenkt dat door de immigratie uit de Zuidelijke Nederlanden steden als Haarlem en Leiden qua inwoneraantal meer dan verdubbeld waren. Maar het is ook een mentaliteit. Zoals er een verschil is tussen de temperatuur en de gevoelstemperatuur, zo is er ook een verschil tussen bevolking, overbevolking en het gevoel van verstikking. Nederland is zo dichtbevolkt als een wereldstad, maar heeft de mentaliteit van een roddelziek dorp.
Er wordt vaak beweerd dat de veelgeroemde Nederlandse tolerantie voortkwam uit de noodzaak elkaar te negeren, zodat elk groepje gelovigen de illusie had het rijk alleen te hebben. Het is niet waar. We hebben elkaar in de zeventiende, achttiende en negentiende eeuw naar het leven gestaan. We hebben op elkaar gelet, over elkaar geoordeeld, elkaar de wet voorgeschreven, elkaar ons spijkerharde gelijk door de strot geduwd.
Juist toen we in de twintigste eeuw dachten de zaak onder controle te hebben, betrad een nieuwe ware godsdienst het strijdperk. Het zijn niet alleen de fundi’s aller landen die ons terecht als een graat in de keel steken. Het is ook de verloedering, een sociaal probleem, vermomd als religieus probleem.
Of omgekeerd. Immigranten – veelal moslims – vormen voor het merendeel het moderne proletariaat, vermengd met drugsverslaafden en andere drop-outs. Godsdienst, armoe en verwaarlozing: de klassieke oorzaken van oorlog en opstand. Maar met volle overgave blijft het kippenhok tokken en pikken. Naar de indringers, naar elkaar. Ik kom terug en lees dat Finland het meest succesvolle land in Europa is.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
