Home Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis

Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis

  • Gepubliceerd op: 21 mrt 2005
  • Update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Wim Berkelaar

Vorig jaar gingen twee tijdschriften ter ziele, om als een feniks te herrijzen in een nieuw tijdschrift. Het Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis en het NEHA-jaarboek gingen op in het Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis. In de eerste nummers leek het economisch georiënteerde NEHA-jaarboek de overhand te krijgen: er stonden meer artikelen in over bedrijven en ondernemers dan over sociale geschiedenis, die de laatste jaren een plaats kregen in het gelijknamige tijdschrift.


Maar met het themanummer van het Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis (2004/4) lijkt de balans hersteld. Het nummer staat in het teken van het egodocument. Die verzamelterm werd door de historicus Jacques Presser gebruikt om autobiografieën, memoires, dagboeken en persoonlijke brieven aan te duiden. 

Terwijl Presser een liefhebber van het genre was, huiverde zijn collega Jan Romein als hij een egodocument onder ogen kreeg. ‘De autobiografie is de gevaarlijkste van alle bronnen,’ schreef Romein in zijn studie De biografie (1946). En toen kon Romein niet eens weten dat zijn vrouw Annie weliswaar leesbare, maar ook uiterst onbetrouwbare memoires zou schrijven onder de mooie titel Omzien in verwondering (1978). 
           
Arianne Baggerman en Rudolf Dekker leggen geen verband tussen Jan en Annie Romein in hun onberispelijke inleiding op het themanummer. Verder staan er uiteenlopende stukken in over onder meer de broers Christiaan en Constantijn Huygens junior, over de herinneringen van Wilhelmina van Pruisen – de vrouw van stadhouder Willem V – en over bekeringsverhalen van ‘bevindelijk’ gereformeerden uit de zeventiende tot twintigste eeuw.           

Schrijver Fred van Lieburg geeft treffende voorbeelden van bekeerlingen. De Zeeuw Leendert Potappel werd rond 1900 gekweld door zondebesef. Drie weken plaagde hem de vraag of hij in de hel zou branden of verzoend zou kunnen worden met God. Hij doorliep verscheidene stadia van een bekering, de ‘vierschaar Gods’ genoemd: via een preek besefte hij zijn zonde, daarna verscheen Christus aan hem en werd hij ‘vrijgesproken’. De wondere wereld van bekeringen wordt door Van Lieburg adequaat, maar wel in soms dor academisch proza beschreven.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Dordrecht tijdens de Sint-Elisabethsvloed
Dordrecht tijdens de Sint-Elisabethsvloed
Nieuws

Steden waren ongezond voor middeleeuwse boeren 

Toen het huidige Nederland vanaf de late Middeleeuwen verstedelijkte, nam het aantal mensen met luchtwegproblemen toe. Niet alleen in de stad, maar ook op het platteland. Dat blijkt uit het proefschrift The air we breathe, waarop Maia Casna onlangs in Leiden promoveerde. Casna onderzocht botten uit de periode 470-1850 op sporen van onder meer chronische...

Lees meer
Natuurbeschermers door Kristian Mennen
Natuurbeschermers door Kristian Mennen
Interview

‘Activisten kochten zelf natuurgebieden om ze te beschermen’

Tussen 1930 en 1960 stagneerde de natuurbescherming in Nederland. Door verschillende crises en de Tweede Wereldoorlog was de Nederlandse natuur onderaan de politieke agenda beland. In Natuurbeschermers beschrijft natuurhistoricus Kristian Mennen activisten die zich niet uit het veld lieten slaan en aandacht bleven vragen voor de Nederlandse flora en fauna.  Wanneer kwam er aandacht voor...

Lees meer
Troepen van Hamas
Troepen van Hamas
Artikel

Israël financierde Hamas: de vijanden hadden elkaar nodig

Rechtse Israëlische politici en Hamas hebben elkaar groot gemaakt, schrijft journalist Maurice Blessing. Beide partijen hadden elkaar jarenlang nodig om aan de macht te blijven. Tot voor kort ondersteunden Israëlische regeringen Hamas daarom zelfs financieel. Toen Israël in 1967 de Westoever en Gazastrook veroverde, besloot het de Moslimbroederschap te steunen, een antikoloniale beweging die zich...

Lees meer
Presentatie van het nieuwe nationaal embleem van Syrië
Presentatie van het nieuwe nationaal embleem van Syrië
Artikel

Syrië verwijst met hernieuwd symbool naar legendarische veldslag

Nu dictator Bashar al-Assad is verjaagd, presenteert Syrië een herontwerp van het nationale symbool: een gouden adelaar. Daarmee wil interim-president Ahmed al-Sharaa ‘een brug slaan tussen het verleden en de toekomst’. Met de adelaar verwijst hij naar een beroemde slag in 634 toen moslims de Byzantijnen versloegen en Damascus veroverden. Aan het begin van de...

Lees meer