Is het de nieuwe loodgrijze vloer? De grijsbruine verf op de wanden? De lichtgrijze vitrinekasten? Op de achtergrond hoor je zacht gepraat uit vele luidsprekertjes en zo nu en dan zachte klanken. Maar wat verspreidt toch die geur van een fonkelnieuw auto-interieur? Het Letterkundig Museum heeft honderd belangrijke reeds overleden Nederlands- en Vlaamstalige auteurs van de Middeleeuwen tot nu uitgekozen. Daarover gaat de kersverse permanente tentoonstelling Het Pantheon.
De expositie beslaat een lange smalle ruimte van ongeveer zeven bij twintig meter. In de linkerwand zitten honderd kleine schermpjes waarop een kort filmpje te zien is over een van de schrijvers. De bezoeker kan een rond luidsprekertje aan een snoer uittrekken en tegen zijn oor houden voor de bijbehorende tekst. In het midden van de ruimte staan vitrines met manuscripten en tijdschriftartikelen, één vitrine per schrijver.
Op bescheiden houten zitjes kan de bezoeker luisteren naar poëzieregels, of kijken naar enkele minuten uit films, gebaseerd op literatuur. Verder is er tekst, veel tekst. Manuscripten, citaten, gedichten gegraveerd op glasplaten, tijdschriftartikelen. Een stukje verder staat een verzameling vitrines met de naam ‘Ophef’. De Max Havelaar, ruzies van W.F. Hermans, en de muisgrijze Jezus-ezel waar Gerard Reve het mee wilde doen, komen aan bod.
Bij wie rondloopt in de halfduistere grijze ruimte dringt zich de vraag op of het zin heeft een tentoonstelling te maken met zo weinig beeld, over een onderwerp dat het volledig moet hebben van tekst. Of om honderd schrijvers uit tien eeuwen zo kort voor te stellen, zonder in te gaan op de tijd waarin ze leefden, en met te weinig ruimte om werkelijk een beeld van hen te geven.
Wacht, iets te zien is er toch wel. Om een hoek verstopt is een kleine ruimte met voorwerpen die met boeken of schrijvers te maken hebben. Een plastic Bijenkorf-zak met een tekst van Simon Carmiggelt erop, een legpuzzel van Olivier B. Bommel. En er zijn persoonlijke voorwerpen van schrijvers. Renate Rubinsteins zus boetseerde ooit van grijze klei een moederpoes met kleintjes voor haar. Carmiggelt, met wie Renate een verhouding had, schonk haar een broche, en een Holly Hobby-pop gemaakt van een maïskolf!
Aan schrijvers, zeker honderd in opsomming, is níéts te zien. Wat mooi en tijdloos is, staat in hun boeken. Het overige in Het Pantheon. Een korte introductie van belangrijke schrijvers? Prima, maar zet die op internet. ‘Groots en meeslepend wil ik leven. H. Marsman,’ staat er op een muur. Dat advies nemen we ter harte. Weg hier, de zon in.
Het Pantheon
Permanente opstelling Letterkundig Museum
Prins Willem Alexanderhof 5, Den Haag. Open: di-vr 10-17 uur, za & zo 12-17 uur. Info: 070-33 39 666 of www.letterkundigmuseum.nl.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
