Toeristen in Utrecht kunnen natuurlijk de Domtoren beklimmen, maar ze kunnen ook een paar meter onder het straatniveau afdalen naar een van de rijkste archeologische vindplaatsen van het land. Daar liggen de sporen van 2000 jaar bewoning. Generatie op generatie heeft lagen bebouwing op elkaar gestapeld, en de overblijfselen daarvan zijn tegenwoordig te bezichtigen op de plaats waar ze al eeuwenlang liggen.
Tijdens de ‘ontdekkingstocht’ van het één jaar oude DOMUnder loopt de bezoeker langs sporen van Romeinse bebouwing en puin van het schip van de Domkerk – en alles wat daar in de tijd tussen lag.
De bezoeker die vanaf het Domplein de trap af loopt, ruikt al snel de geur van een vochtige kelder. De luchtvochtigheid wordt hier hoog gehouden, want alleen zo blijven de archeologische resten goed. Mogelijk liggen er nog vele bijzondere vondsten te wachten, want slechts een klein deel van de resten is blootgelegd en de overige liggen nog beschermd onder lagen zand en steen. Daar moeten ze bewaard blijven voor volgende generaties.
De oudste resten in DOMUnder gaan terug tot de eerste eeuw na Christus. Toen verscheen aan een inmiddels verzande tak van de Rijn een fort, dat onderdeel was van de limes, de noordelijke grens van het Romeinse Rijk. Het was het eerste begin van de stad Utrecht.
Later, vanaf de zevende eeuw, zouden hier kerkjes en kerken verrijzen, en in de late Middeleeuwen stonden er twee indrukwekkende gebouwen naast elkaar: de Sint-Salvatorkerk en de Dom. De Sint-Salvator verdween tijdens de Reformatie en het schip van de Dom bezweek in 1674 tijdens een orkaan.
Voordat de eigenlijke rondleiding begint, krijgen bezoekers het verhaal van de opeenvolgende bebouwingen te horen in de kelder van de muziekschool aan het Domplein. Daar zijn nog delen zichtbaar van de buitenmuur van het Romeinse fort. Een bevlogen, zeer goed geïnformeerde en licht chaotische gids geeft ons een stoomcursus geschiedenis en archeologie van Utrecht, en vertelt over de opgravingen die rond de oorlog plaatsvonden midden op het plein, waarbij de ruimte ontstond waar het allemaal om draait.
Om die te bekijken moeten bezoekers de straat oversteken. Wie kiest voor de ‘ontdekkingstocht’ (de standaardrondleiding) krijgt een soort zaklamp, waarmee hij in het donker zendertjes moet opsporen. Die zendertjes sturen een audioguide aan met informatie over de vondsten. De speurtocht is aardig voor kinderen, maar voor de veelal volwassen bezoekers geen echte toevoeging. Zij kunnen ook de archeologierondleiding volgen die twee keer in de week plaatsvindt.
Om de stenen overblijfselen tot leven te brengen, zijn licht-animaties gemaakt van bijvoorbeeld het hoofdgebouw van het Romeinse fort. Aan het einde van de tocht krijgen bezoekers de illusie voorgeschoteld dat ze in de orkaan van 1674 zijn beland.
IPad-bezitters kunnen het bezoek bovengronds verlengen met de app ‘Tijdreis 2000 jaar Domplein in Utrecht’. Deze mooi app won dit jaar de Geschiedenis Online Prijs, en laat zien hoe alle hoeken van het Domplein er in verschillende tijdperken uitzagen.
DOMUnder
Domplein 4, Utrecht
ma t/m zo
Alleen met rondleiding, reserveren noodzakelijk
DOMUnder.nl
Dit artikel is exclusief voor abonnees
