Home Stelling ‘De rooms-katholieke kerk heeft het recht om homoseksuelen de communie te weigeren’

Stelling ‘De rooms-katholieke kerk heeft het recht om homoseksuelen de communie te weigeren’

  • Gepubliceerd op: 16 maart 2010
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Maurice Blessing
  • 3 minuten leestijd

James Kennedy
Hoogleraar Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam

‘Binnen het kader van de katholieke rechtstradities is deze weigering geoorloofd. Canone 915 van het katholiek Wetboek van Canoniek Recht, het Codex Iuris Canonici uit 1983, stelt heel expliciet dat kerkgangers mogen worden geweerd van de heilige communie als zij “halsstarrig vasthouden aan een zonde die bekend is”. Ofwel: als zij geen enkel teken van inkeer of berouw tonen.

Maar een expliciete lijst van zonden waarbij de priester tot uitsluiting móet overgaan, is er niet. In de afgelopen eeuw zijn er wel individuele bepalingen door de leiding van de katholieke kerk afgekondigd, waarbij een groep gelovigen van de eucharistie werd uitgesloten. In de jaren veertig waren dat leden van de communistische partij; in de jaren tachtig werd een specifiek communieverbod ingesteld voor leden van de vrijmetselarij.

In de praktijk hebben lokale vertegenwoordigers van de kerk een relatief grote handelingsvrijheid in de toepassing van de kerkelijke regels. Algemeen wordt erkend dat een priester beter eerst het gesprek met een zondaar kan aangaan dan direct tot diens uitsluiting te besluiten. Pluriforme uitkomsten naar plaats en tijd maken dan ook evenzeer deel uit van de katholieke traditie. Vandaar dat de ene parochie zich ten aanzien van homoseksualiteit conservatiever opstelt dan de andere.’

Anton van Hooff
Voormalig hoofddocent klassieke geschiedenis aan de Universiteit van Nijmegen

‘Het valt me op dat de rituelen van de katholieke kerk altijd een grote bekoring hebben gehad voor homoseksuelen. Ik denk dan bijvoorbeeld aan Gerard Reve. Sommige homoseksuelen worden duidelijk aangetrokken door de theatrale aspecten van de katholieke mis. Dan kun je vervolgens niet op hoge toon gaan eisen dat de kerk zijn traditionele gedragsregels verandert.

Het christendom heeft vanaf het moment van zijn ontstaan, binnen het Romeinse Rijk – waarin de herenliefde werd geaccepteerd zolang er maar sprake was van een duidelijke machtsrelatie –, seks tussen gelijke geslachten verworpen. Een club als de katholieke kerk heeft ook nu nog het volste recht om de eigen gedragsregels op te stellen. Net zoals een voetbalclub het recht heeft een lid te schorsen wanneer deze zich, volgens de reglementen van de club, misdraagt. Zolang er geen mensenrechten worden geschonden is er niets aan de hand.

Het is dan ook heel iets anders wanneer een christelijke partij als de SGP vrouwen verbiedt bestuursfuncties uit te oefenen. Het bekleden van een politiek ambt is namelijk een algemeen recht dat expliciet wordt genoemd in de Nederlandse wet. Daar kun je niet aan tornen. Er staat echter nergens in de wet dat iedereen het recht heeft een hostie te ontvangen.’

Ruth Oldenziel
Amerika-deskundige en hoogleraar aan de Technische Universiteit van Eindhoven

‘De Kerk heeft zich op gezette tijden beroepen op de bijbel als het ging om homoseksuelen het recht op de communie te ontnemen. Maar in de praktijk geeft de relatie tussen de katholieke kerk en homo’s een veel wisselender beeld. Officieel hebben homohuwelijken bijvoorbeeld nooit bestaan. Toch ging de kerk bij tijd en wijle behoorlijk soepel om met mannenliefde, zolang die maar niet te expliciet was.

Er is vrijwel altijd een verbod geweest op sodomie, onder verwijzing naar een aantal Bijbelteksten, maar als het over samenzijn en liefde tussen mannen ging was de kerk behoorlijk open. Op Cambridge University staat een monument uit de vroeg zeventiende eeuw ter nagedachtenis aan zo’n huwelijk prominent midden in de kapel van Gonville & Caius met tekst en uitleg; juist in de gescheiden werelden van mannen en vrouwen was dit niet uitzonderlijk.

De negentiende-eeuwse homo-emancipatie die zich graag met de Griekse oudheid afficheerde maakte een heftige tegenreactie los, waardoor homoseksualiteit in het verdomhoekje van ziekte, misdaad en goddeloosheid belandde. Uiteindelijk is het Bossche incident een achterhoedegevecht van de kerk. Het meest opmerkelijke is niet de weigering van de communie, maar de mondigheid en expliciete stellingname van de kerkgangers.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer