Ruth Oldenziel:
‘In de negentiende eeuw gingen orthodoxe protestanten een alliantie aan met feministen om het hoerenlopen te ontmoedigen. Daarbij richtten deze activisten zich op de hoerenlopers zelf: ze spraken hen aan op hun persoonlijke verantwoordelijkheid. Dat was nieuw, omdat voorheen het idee domineerde dat mannen nu eenmaal van nature seksuele driften hebben. En dat prostitutie een noodzakelijk kwaad was, omdat de mannelijke driften alleen zo kunnen worden gekanaliseerd.
Maar dat veranderde in de negentiende eeuw. Het beeld van het vrouwenlichaam als Tempel van God kwam in zwang, en het ethische principe van de soevereiniteit van het menselijk lichaam won aan overtuigingskracht. Tegelijkertijd won het protestantse geloof in persoonlijke verantwoordelijkheid, en de morele plicht tot zelfbeheersing die daaruit voortvloeit aan invloed.
Aan de huidige plannen van de PvdA om prostitutie nog verder te reguleren of mogelijk zelfs te verbieden ligt echter een heel andere moraal ten grondslag. Weliswaar staat ook hier de eigen verantwoordelijkheid van de hoerenloper centraal, maar het is niet het hoerenlopen als zodanig dat hier wordt bekritiseerd. Wel het feit dat prostituees vaak onder dwang werken. Daarmee is het een arbeidsrechtelijke kwestie geworden, waarbij de verstoring van de vrije markt wordt gehekeld. En niet, zoals bij de Middernachtzending het geval was, het hoerenlopen op zichzelf.’
Anton van Hooff:
‘De Middernachtzending was een typisch negentiende-eeuws fenomeen. Het was een onderdeel van de victoriaanse zedelijkheidsbeweging. Maar prediking lost niets op. En een wettelijk verbod op hoerenlopen al helemaal niet. Daarmee criminaliseer je de gehele prostitutie, waardoor jeook minder zicht krijgt op de uitwassen, zoals vrouwenhandel, die wel hard moeten worden aangepakt.
Prostitutie wordt wel “het oudste beroep van de wereld” genoemd, en daar is veel voor te zeggen. Je zult het nooit kunnen uitroeien, ook al zou je het willen. In de klassieke Oudheid werd prostitutie dan ook als een natuurlijk fenomeen beschouwd, waar men heel praktisch mee omging. En hoewel prostituees zeker een maatschappelijk stigma hadden – zo moesten ze in het Romeinse Rijk speciale, herkenbare kleding dragen –, werd het beroep in alle openheid uitgevoerd.
In Pompeï vinden we op de buitenmuren van sommige huizen graffiti met de prijzen voor de seksuele diensten die binnen werden aangeboden. Ook de gedragsregels staan op sommige plekken vermeld, of aanprijzingen van een klant die ergens “fijn met de waardin heeft geneukt”. De komst van het christendom heeft aan de prostitutie als geaccepteerd fenomeen geen einde gemaakt. Zo was het – in elk geval niet lang geleden – niet ongewoon onder Grieks-orthodoxen dat vader zijn zoon na de geloofsconfirmatie naar een vertrouwd bordeel bracht.’
James Kennedy:
‘Ik ben het ermee eens dat prostitutiebezoek tegengegaan moet worden. Maar niet via burgerwachten. Dit is een taak van politie en justitie. De eigenlijke Middernachtzending was ook niet effectief; daarvoor trad die te incidenteel op. Wel heeft ze een belangrijke rol gespeeld om een maatschappelijk probleem onder de aandacht te brengen. En daarmee indirect bijgedragen aan het uiteindelijke bordeelverbod van 1911.
Maar daarmee werd prostitutie op zichzelf niet verboden, alleen “het uitbuiten van vrouwelijke onzedelijkheid” – zoals de activiteiten van pooiers. Zo ontstond een grijs gebied waarin Amsterdam kon uitgroeien tot internationaal centrum van prostitutie en vrouwenhandel. Dat laatste aspect heeft Paars geheel over het hoofd gezien toen het een eind maakte aan het bordeelverbod, omdat men de sekssector beter wilde kunnen reguleren en omdat men Amsterdam wilde ontlasten.
In Nederland is men er altijd van uitgegaan dat prostitutie over het algemeen op vrijwillige basis plaatsvindt. Maar onderzoeken wijzen op het tegendeel. In een land als Zweden, waar de staat van oudsher restrictiever optreedt en het feminisme sterker is, heeft men daarom alle prostitueebezoek verboden. Daar beschouwt men, anders dan hier, prostitutie op zichzelf als een ernstige aantasting van de rechten van de vrouw en als gevaar voor de samenleving als geheel.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
