‘De komst van Bulgaren en Roemenen is het begin van een nieuw multicultureel drama’
Anton van Hooff:
‘Nee, dat geloof ik niet. Bulgaren en Roemenen mogen dan misschien aan de rand van de Europese beschaving wonen, het zijn wel Europeanen. Anders dan bij de Turkse en Marokkaanse gastarbeiders uit de jaren zestig tot tachtig is er bij deze migratiestroom geen sprake van weerbarstige etnische en religieuze scheidslijnen. Daardoor zal de integratie veel soepeler verlopen.
Zo kunnen Roemenen beretrots vertellen dat ze altijd deel hebben uitgemaakt van het beschaafde Europa: hun taal gaat toch maar mooi terug op het Latijn. Ze hebben zelfs geprobeerd het Slavische woordje voor “ja”, da, te vervangen door het Romaanse si. Toen het land in de negentiende eeuw onafhankelijk werd, kreeg de hoofdstad de allure van “het Parijs van de Balkan”.
Europa moet zich niet zo bangig opstellen. Het moet net zo’n melting pot willen zijn als het Romeinse Rijk dat ooit was. De eerste christelijke gemeentes in Rome spraken Grieks, een taal uit het Oosten. Er kwamen senatoren en zelfs keizers uit Syrië en Noord-Afrika. Dat ook de barbaren in onze streken toga’s gingen dragen, was juist de grote kracht van het Romeinse Rijk. Waarom inspireert dat ons nu niet meer?’
Ruth Oldenziel:
‘Anders dan in de discussie over het “multiculturele drama”, draait het nu niet om de vraag of de migranten in ons land willen integreren. Het draait nu primair om de vraag of wij wel deel willen uitmaken van een verenigde Europese markt op basis van een vrij verkeer van mensen en goederen.
In de jaren vijftig en zestig, toen de eerste gastarbeiders hier kwamen, was die vrije Europese markt er nog niet. Ook de komst van Italianen en Spanjaarden was bedoeld als een tijdelijke maatregel, zonder uitzicht op volledig burgerschap. Het hele “drama” bestond eruit dat – vooral de Turkse en Marokkaanse – migranten zich hier toch permanent gingen vestigen, terwijl de overheid daarop onvoldoende had geanticipeerd. In de jaren negentig kregen we daarvoor de rekening gepresenteerd, in de vorm van de discussie rond de identiteit en gebrekkige integratie van nieuwkomers.
Maar nu gaat het er niet zozeer om of Bulgaren en Roemenen onze taal wel willen leren, maar of wij als Nederlanders wel in “Brussel” willen integreren. Het gaat dus in wezen om de identiteit en loyaliteit van Nederland ten opzichte van Europa. En niet – ook al wordt nu dezelfde retoriek gebruikt – om de culturele aanpassing van nieuwkomers hier in Nederland.’
James Kennedy:
‘We moeten natuurlijk nog afwachten of de komst van Bulgaren en Roemenen naar Nederland qua omvang vergelijkbaar zal zijn met de migratiestromen uit de jaren zestig en zeventig. Maar ook als dat wél het geval zal blijken te zijn, kan dit nooit de aanzet vormen tot “een nieuw multicultureel drama”.
Ten eerste heeft dit multiculturele drama in werkelijkheid nooit plaatsgevonden, zodat het zich logischerwijs ook niet kan herhalen. De Nederlandse overheid heeft altijd ingezet op de assimilatie van nieuwkomers. Er is in dit opzicht nooit sprake geweest van een vrijheid-blijheidsituatie. Het enige verschil met toen is dat men assimilatie nu niet meer beschouwt als een proces dat tijd nodig heeft. Van nieuwkomers wordt nu geëist dat zij zich vrijwel onmiddellijk aanpassen.
Bovendien ging het debat over het multiculturele drama over iets geheel anders, namelijk over het gebrek aan culturele integratie van de nieuwkomers. De komst van Bulgaren en Roemenen leidt vooral tot sociaal-economische zorgen over uitbuiting en het verpesten van de arbeidsmarkt.
Het tragische is echter dat de kater van “het multiculturele drama” ertoe heeft geleid dat wij migranten niet langer tegemoet willen komen. Zodat de faciliteiten voor een geslaagde sociaal-economische integratie nu niet langer worden aangeboden.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
