De slachtoffers van de dictatoriale Jaren van Lood in Marokko, tussen 1956 en 1999, wachten nog steeds op excuses van de Marokkaanse overheid. Dat verklaarde onlangs de voorzitter van het Forum Vérité et Justice, dat in Marokko opkomt voor de mensenrechten. ‘Het is geen surrealistische eis,’ aldus voorzitter Mustapha Manouzi.
Marokko heeft de laatste jaren veel gedaan om het leed te vergoeden dat duizenden mensen destijds is aangedaan. De huidige vorst Mohammed VI heeft in 2004 een verzoeningscommissie aan het werk gezet, die de getuigenissen van 16.861 slachtoffers heeft aangehoord. De zittingen werden live op televisie uitgezonden, zodat heel Marokko kon horen hoe in het verleden bezittingen waren vernield, hoe er was gemarteld en verkracht, en hoe mensen jarenlang op geheime plaatsen waren vastgezet.
Van degenen die werden gehoord, kregen 9280 mensen financiële compensatie. Bovendien werd van 742 vermisten vastgesteld wat er met hen tijdens de Jaren van Lood was gebeurd: zij waren gestorven in gevangenissen of omgekomen tijdens gewapende conflicten of rellen.
Een dergelijk proces van verzoening was in de Arabische wereld niet eerder vertoond. Maar wat destijds zo hoopvol leek, oogst intussen aanhoudend kritiek. De verzoeningscommissie deed tal van aanbevelingen, die naar de smaak van de slachtoffers niet werden opgevolgd. Eén daarvan luidde: excuses aan de nabestaanden van de 742 verdwenen slachtoffers.
En het Forum Vérité et Justice gaat nog verder. Manouzi onthult in het tijdschrift TelQuel wat de wensen zijn: berechting van degenen die verantwoordelijk waren voor de misdaden, aandacht voor de Jaren van Lood in schoolboeken, een nationale herdenkingsdag voor degenen die spoorloos zijn verdwenen. ‘Wij willen dat de nieuwe generaties Marokkanen niet vergeten wat er in het verleden is gebeurd. Dat is onze missie en onze plicht,’ aldus Manouzi.
Hij zal niet snel op zijn wenken worden bediend. De Marokkaanse overheid stelde een eigen raad in voor de mensenrechten en de voorzitter daarvan, Ahmed Herzenni, gaf in hetzelfde nummer van TelQuel een interview onder de kop: ‘Het verleden interesseert me niet.’ Herzenni vindt wel dat de rechterlijke macht in Marokko onafhankelijker moet worden, zodat mensenrechtenschendingen in de huidige tijd niet onbestraft blijven.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
