Stonden de communisten in Indonesië in het najaar van 1965 op het punt om de macht te grijpen? Zeker is dat generaal Soeharto als reactie op de al dan niet bestaande communistische dreiging op 1 oktober 1965 een staatsgreep pleegde. Naar schatting minimaal een half miljoen communisten werden vermoord.
De documentaire The Act of Killing duikt met leden van een moordcommando dat honderden mensen de dood in joeg in het gruwelijke verleden. De meeste aandacht krijgt een zeventiger, die in 1965 zijn brood verdiende als verkoper van bioscoopkaartjes. Hij haatte de communisten, omdat zij de invoer van Hollywood-films wilden beperken.
Na Soeharto’s coup greep hij de kans om met hen af te rekenen en werd lid van een doodseskader. Zijn specialiteit was mensen met een ijzerdraad te wurgen. Dat had hij in Amerikaanse films gezien. Willekeurig koos hij met zijn moordenaarsbende slachtoffers uit. Schokkend is dat de man nog steeds niet beseft wat hij heeft aangericht. Maar ook dat hij momenteel erelid is van een nationalistische paramilitaire groep, die nauwe banden met de machthebbers onderhoudt. Voor The Act of Killing is ‘schokkend’ overigens nog een eufemisme.
The Act of Killing
Joshua Opperheimer
Vanaf 23 mei in de bioscoop
Torgny Segerstedt? De naam doet in Nederland geen belletje rinkelen, maar in Zweden wordt Segerstedt (1876-1945) geëerd als een scherpzinnige politiek profeet. De hoofdredacteur van een liberale Zweedse krant nam meteen na Hitlers machtsovername in 1933 fel stelling tegen de dictator en zijn regime. Zijn artikel met de kop ‘Mijnheer Hitler is een belediging’ leidde tot een woedend telegram van Hermann Göring, die dreigde met anti-Zweedse maatregelen.
Segerstedt reageerde met een nog feller artikel. Zijn aanvallen op Duitsland en Hitler baarden de Zweedse regering zorgen, omdat zij de neutraliteit van het land in gevaar brachten. Segerstedt werd dan ook geregeld op het ministeriële matje geroepen. Ook werd zijn krant een paar keer in beslag genomen.
De biografische film The Last Sentence portretteert Segerstedt als een politiek principiële, maar in de liefde kille man, die nogal slordig omsprong met de vrouwen die van hem hielden. In Zweden zal dat laatste misschien gevoelig liggen, maar de Nederlandse kijker laat het koud. Dat geldt eigenlijk voor de hele film. Regisseur Jan Troell slaagt er te weinig in om Segerstedts leven boven het anekdotische uit te tillen en een universele kracht te geven.
The Last Sentence
Jan Troell
Vanaf 20 juni in de bioscoop
Dit artikel is exclusief voor abonnees
