In naam van God. Een nieuwe geschiedenis van de kruistochten
Jonathan Phillips
464 p. Nieuw Amsterdam, € 29,95
In 1095 deed paus Urbanus II de oproep voor de eerste kruistocht. Zestigduizend mensen gingen op weg in een voettocht van 4500 kilometer naar een onbekend land. Kruistochten staan voor de strijd tussen christendom en islam, bloed, wapengekletter en wreedheid. Maar volgens Jonathan Phillips, docent geschiedenis van de kruistochten aan de University of London, is de werkelijkheid complexer en boeiender. Hij vertelt het complete verhaal van de opkomst, expansie, neergang en het einde van de kruistochten, op basis van kronieken, reisdagboeken en brieven. Is extreem-religieuze vurigheid tegenwoordig synoniem met het fanatisme van minderheden, tussen 1095 en 1291 was de kruistocht een door iedereen geaccepteerde en gesteunde activiteit. Keizers en koningen, bisschoppen en hertogen, boeren en hoeren namen eraan deel.
Het vierde werelddeel. Het verhaal over de ontdekking van de wereld, de kaart die Amerika zijn naam gaf en het begin van de Nieuwe Tijd
Toby Lester
519 p. Mouria, € 49,95
In 1507 werkte Martin Waldseemüller in een gymnasium in Lotharingen aan een wereldkaart, waarop de nieuwe geografische kennis die men tijdens ontdekkingsreizen had opgedaan was verwerkt. Het was de eerste kaart die de hele wereld toonde zoals wij die nu kennen. De kaart was lange tijd onvindbaar; cartografen zochten er tevergeefs naar. Tot er in 1901 een exemplaar werd gevonden in een Duits kasteel. Toby Lester, redacteur van de Atlantic, verhaalt over Waldseemüller, die meende dat Amerika ontdekt was door Amerigo Vespucci en het daarom abusievelijk diens naam gaf. Hij vertelt ook over de ontdekkingsreizigers, die de informatie over de kusten waarlangs ze zeilden en de landen waarheen ze reisden doorgaven aan de cartografen van hun tijd.
Hollandse polders
Willem van der Ham
312 p. Boom, € 29,95
Willem van der Ham is een zelfstandig onderzoeker die eerder al publiceerde over Rijkswaterstaat en Cornelis Lely. Hollandse polders bestaat uit drie delen. Het eerste deel gaat over de droogmakerijen van de Gouden Eeuw en de voorlopers daarvan. Dan volgt een deel over de inpolderingen van de achttiende en negentiende eeuw, en in het derde deel schrijft Van der Ham over het Zuiderzeeproject. Het landoppervlak van Nederland heeft een grootte van 35.054 vierkante kilometer. Een aanzienlijk deel daarvan, namelijk 3120 vierkante kilometer (8,9 procent), bestaat uit droogmakerijen. Het droogmakerijenlandschap is iets typisch Nederlands; elders in de wereld komt dit landschapstype zelden voor. Van der Ham gaat niet alleen in op de techniek van de droogmakerijen, maar belicht ook de maatschappelijke kant en plaatst de inpolderingen in hun historische context.
Het hemels mandaat. De geschiedenis van het Chinese keizerrijk
Barend J. ter Haar
601 p. Amsterdam University Press, € 49,50
‘De bedoeling van dit boek,’ schrijft Ter Haar in het voorwoord, ‘is een representatief beeld te geven van onze huidige inzichten over de Chinese geschiedenis, maar wel vanuit mijn eigen onderzoekservaring en analytische inzichten. Het resultaat is een boek dat op tal van punten tot een heel ander beeld van het verleden komt dan gebruikelijk is.’ Ter Haar, hoogleraar in de Chinese geschiedenis aan de Universiteit Leiden, behandelt cruciale gebeurtenissen als de zestiende-eeuwse globalisering, de opkomst en ondergang van het Mandsjoe-rijk en het westerse imperialisme in de negentiende en vroege twintigste eeuw. Dan komt het recentere verleden aan bod. Er is aandacht voor politieke geschiedenis, maar ook voor maatschappij en economie, religie en literatuur, wetenschap, technologie, en de positie van de vrouw.
Brengers van de boodschap. Geschiedenis van de katholieke missionering vanuit Nederland van VOC tot Vaticanum II
Jan Derix
864 p. Valkhof Pers, € 39,50
Erg mooi overzichtswerk van de katholieke missie. Nederland leverde, in een tijdsbestek van ruim vier eeuwen, duizenden missionarissen aan de wereldkerk. Ze werden geconfronteerd met vreemde volken die zij voor het christendom moesten zien te winnen. Soms werden ze hartelijk ontvangen, maar veel vaker niet. Dikwijls waren vijandigheid en tegenwerking hun deel, evenals tropische ziektes en barre klimaatomstandigheden. Velen werden het slachtoffer van oorlog en geweld. Meer dan honderd Nederlandse missionarissen kwamen in hun werkgebied op gewelddadige wijze om het leven. Ondanks alle gevaren en ontberingen bléven de Nederlandse missionarissen gaan. Derix begint bij Bonifatius en eindigt in de periode van de dekolonisatie. In de tussenliggende eeuwen werkten Nederlandse missionarissen in alle uithoeken van de wereld, van het uiterste noorden van Europa tot het zuidelijkste puntje van Afrika.
Een haven te ver. De Britse expeditie naar de Schelde van 1809
Victor Enthoven (redactie)
367 p. Vantilt, € 24,95
Bundeling van stukken over een weinig bekende militaire operatie. Het Britse leger wilde in het voorjaar van 1809 met een omvangrijke invasie van het continent bondgenoot Oostenrijk steunen in de strijd tegen Frankrijk. Er volgde een expeditie naar de Schelde met 600 schepen en 44.000 man, de grootste amfibische operatie van die tijd. De bedoeling was Antwerpen in te nemen. Het werd een complete mislukking.
Meer wapengekletter in Groenlo in de Tachtigjarige Oorlog. De Achterhoek als strijdtoneel 1567-1627 (388 p. Stadsmuseum Groenlo, € 24,95) door Joep van de Pluijm. Volgens de auteur hebben nationaal historici veel te weinig aandacht besteed aan de oorlogvoering in dit gebied.
Ook verscheen nog een handzaam overzicht van het Rampjaar: Rampen en roem. Nederland in oorlog van 1672-1674 (83 p., bestellen 0318-41 40 73, € 10,00) door K.B.A. Bodlaender.
Operatie Black Tulip. De uitzetting van Duitse burgers na de oorlog
Jan Sintemaartensdijk en Yfke Nijland
175 p. Boom, € 19,50
In september 1946 begon de Nederlandse regering mensen met de Duitse nationaliteit uit Nederland te verwijderen. Ze werden in kampen gestopt en daarna de grens over gezet. Aanvankelijk steunde de Nederlandse bevolking deze zogenoemde Operatie Black Tulip. Maar toen bleek dat ook mensen werden opgepakt die dat niet verdienden, rezen er protesten.
Op de zolder van het familiehuis van de familie Frank werden onlangs duizenden brieven, documenten en foto’s ontdekt. Uit dit materiaal stelde Mirjam Pressler ‘Groeten en liefs aan allen.’ Het verhaal van de familie van Anne Frank (431 p. Bert Bakker, € 29,95) samen.
Journalist Diarmuid Jeffreys schreef Het kartel van de hel. IG Farben, de nazi’s en de Holocaust (591 p. De Bezige Bij, € 39,90). IG Farben produceerde Zyklon B-gas voor de gaskamers van de nazi’s.
Fernand
Melati van Java
320 p. KIT Publishers, € 17,50
Fernand is de eerste titel in de reeks Indische damesromans. Deze reeks bevat heruitgaven van romans die oorspronkelijk verschenen rond 1900. De uitgaven zijn voorzien van een inleiding door Indië-deskundige Vilan van de Loo. Melati van Java was de eerste grote Indische romancière van Nederland. Fernand verscheen in 1874 en gaat over vier vrouwen die allemaal iets hebben met de gevoelige Fernand.
Tegelijkertijd verschenen deel 2 en 3: Een huwelijk in Indië (280 p. € 17,50) uit 1873 door Mina Kruseman (over een vrouw die uitgehuwelijkt wordt) en Bogoriana (320 p. € 17,50) uit 1890 door Annie Foore (een sleutelroman over de upper ten van Indië).
Dit artikel is exclusief voor abonnees
