Home Reve senior wilde voor ‘fout’ blad werken

Reve senior wilde voor ‘fout’ blad werken

  • Gepubliceerd op: 17 februari 2015
  • Laatste update 22 mei 2023
  • Auteur:
    Eric Slot
  • 3 minuten leestijd
Reve senior wilde voor ‘fout’ blad werken

De vader van Gerard Reve wilde gaan werken voor De Nieuwe Amsterdammer, met een notoire fascist als hoofdredacteur, zo blijkt uit archiefstukken teruggevonden in het Stadsarchief Amsterdam.

De vader van de bekende ‘volksschrijver’ werkte als schrijver en journalist. In september 1940 vroeg deze Gerard J.M. van het Reve om hervatting van zijn steun. Bij uitgeverij Salm & Co. zou een boek van hem verschijnen. Hij had daar dertig gulden voorschot per week voor gekregen, maar de laatste betaling was alweer van 19 augustus – en dat geld was nu op.

De Sociale Dienst wist dat Van het Reve communist was. Hij had enkele betaalde functies binnen de Communistische Partij Holland vervuld, maar die was hij kwijtgeraakt na openlijke kritiek op de zuiveringen door Jozef Stalin. Toch bleef hij communist. Voor de Sociale Dienst was dat geen argument hem steun te weigeren: hij kreeg f 15,80. Dat blijkt uit het steundossier (deel 1 en deel 2) van Van het Reve.

Na het begin van de oorlog werd Van het Reve opgeroepen voor de werkverschaffing. Maar hij werd niet ‘geplaatst’ omdat hij had aangegeven dat hij een baan zou krijgen. En inderdaad: de Sociale Dienst kreeg een brief van zijn beoogde nieuwe werkgever: de Nederlandsche Werkgemeenschap, opgericht door dr. Emile G.H. Verviers.

Volgens Loe de Jong was Verviers een principieel tegenstander van sociale wetgeving. De achturige werkdag was volgens Verviers gebaseerd op marxistische grondslag. Werklozenzorg werkte volgens hem werkschuwheid en sociale onrust in de hand, toekennen van publieke bevoegdheid aan vakbondsleiders kwam neer op ‘het toekennen van macht aan een minderheid om de meerderheid te onderdrukken’.

In 1922 schreef Verviers: ‘Er is een zekere Mussolini gekomen en deze bracht naar Gods bestel de redding voor Italië.’ Vanaf nu zouden ‘zwaard en tuchtroede’ de doorslag geven. Het ‘democratische prulparlement’ in Nederland moest opgeruimd worden. In de jaren dertig werd Verviers lid van de NSB, maar als ‘studeerkamer-fascist’, aldus De Jong was hij een te slecht spreker om te bezielen. In 1936 richtte hij de Nederlandse Werkgemeenschap (deel 1, deel 2 en deel 3) op.

Onmiddellijk na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog wilde de Werkgemeenschap van Verviers een nieuw dagblad oprichten, De Nieuwe Amsterdammer. In een brief van 18 oktober 1940 liet Frits Stevens van de Nederlandse Werkgemeenschap aan het ‘Gemeentelijk Bureau voor Maatschappelijken Steun’ weten dat het de bedoeling was de ‘letterkundige’ Van het Reve als redacteur aan te stellen. Stevens was ooit communist, maar de Centrale Inlichtingendienst had in 1939 al vastgesteld dat hij was overgelopen. Hij en Reve kenden elkaar van de CPN.

Uiteraard moest voor de oprichting van De Nieuwe Amsterdammer toestemming worden verkregen van de bezetter, maar de Sicherheitsdienst zag Verviers niet zitten: hij had kleine investeerders opgelicht bij een bodemproject in Noord-Brabant. Daarop loog Stevens op 25 november 1940 de Sociale Dienst voor dat de bezetter daar ‘uit hoofde van papierschaarste’ geen toestemming voor kon geven. Van het Reve zou nu een baan krijgen in een op te richten uitgeverij van de Nederlandse Werkgemeenschap, maar hij kreeg uiteindelijk een betrekking bij de Wereldbibliotheek en zijn steun werd stopgezet.

In ieder geval lieten de Duitsers Van het Reve tot de zomer van 1941 met rust. Na de aanval van de Duitsers in de Sovjet-Unie moest hij toch onderduiken. Al kostte dat veel moeite omdat CPN-leden het gerucht ging dat hij een verrader was met fascistische sympathieën.

Volgens Reve biograaf Nop Maas wilde Gerard Reve in 1943 ook voor Stevens gaan werken. Maar dan moest Stevens wel voldoende betalen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer