Bernhard
Vlak voor prins Bernhards dood verscheen de nieuwe thriller De dubbelganger (De Bezige Bij, € 18,50) van Tomas Ross. Het boek gaat over de vlucht van Rudolf Hess naar Schotland in 1941. Zoals vaak in de thrillers van Ross duikt in De dubbelganger prins Bernhard op. Hij zou Hess bij zijn vlucht geholpen hebben. Ook is er weer sprake van de beruchte stadhoudersbrief die Bernhard aan Hitler geschreven zou hebben.
Dat die brief niet bestaat probeert E.J.H. Schrage, oud-voorzitter van het bestuur van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie, aan te tonen in Zur Lippe-Biesterfeld. Prinses Armgard, prins Bernhard en hun houding tegenover nazi-Duitsland (Balans, € 16,50). Noch Bernhard, noch zijn moeder prinses Armgard hebben van nazi-sympathieën blijk gegeven, meent Schrage.
Al heel snel na Bernhards dood verscheen Bernhard. Prins onder de mensen (De Fontein, € 12,50) door Fred J. Lammers. ‘Met unieke foto’s uit het privé-archief van prins Bernhard,’ schreeuwt de cover. Had Lammers even gewacht dan had hij nog het opzienbarende Volkskrant-interview met de prins kunnen meenemen. Hetzelfde geldt voor de medewerkers van NOS-Actueel die Bernhard, 1911-2004 (Sdu, € 14,95) samenstelden.
Brieven
‘Brieven lezen die niet aan jou geschreven zijn is fout. Als die brieven langgeleden zijn geschreven lijkt dat misschien minder erg, maar wanneer we de hele levensgeschiedenis van de correspondenten kennen, wanneer we de context kennen waarin ze leefden en schreven, dan krijgt het lezen van die brieven een extra dimensie. Een pijnlijke dimensie soms. Een tragische dimensie.’ Niettemin: ‘Het zijn onovertroffen documents humains.’ Woorden van Nelleke Noordevliet in Brieven van de thee (Querido, € 19,95), een selectie van de brieven uit het Indische Thee- en Familiearchief Van der Hucht c.s., waarop Hella Haasse haar beroemde roman Heren van de thee baseerde.
Andere fraaie brievenedities die onlangs verschenen: Je vriendschap is werkelijk onbetaalbaar (De Bezige Bij, € 29,50): brieven van Willem Frederik Hermans aan zijn uitgever Geert van Oorschot. Ik heb er slechts één nul afgedaan (De Bezige Bij, € 19,90): brieven van en aan uitgever Geert Lubberhuizen. Met opzienbarende brieven van Jan Cremer en Remco Campert. En: Een aangename postumiteit (De Arbeiderspers, € 24,95). Brieven van journalist, hoofdredacteur en dichter Herman de Coninck.
Autobiografie
Egbert Engberts werd in 1875 in Sint-Petersburg geboren en bleef daar tot hij met zijn gezin in 1918 moest vluchten voor de gevolgen van de Russische revolutie. Hij vestigt zich in het Twentse Vriezenveen, waar ook Engberts ouders vandaan kwamen. Wennen aan het leven in Nederland kan hij niet en hij begint zijn herinneringen aan het Rusland van voor de revolutie op te schrijven. Herinneringen aan Rusland (Atheneum-Polak & van Gennep, € 15,95) is nu pas uitgegeven.
Haar familie had flinke kritiek op het regime, daarom wist Claudia Rusch zich in haar jeugd altijd omgeven door veiligheidsambtenaren van de Stasi. Desondanks heeft zij eigenlijk een vrij normale en zelfs gelukkige jeugd gehad, blijkt uit haar herinneringen in Mijn vrije Duitse jeugd (Prometheus, € 15,95).
‘Wat kan er uit het verleden behouden worden en waar moet je echt opnieuw beginnen? En hoe doe je dat zonder mensen kapot te maken?’ Vragen die de Zuid-Afrikaanse dichteres Antjie Krog bezighouden na de omwenteling in haar land. Haar zoektocht beschrijft ze in Een andere tongval (Contact, € 29,90).
Biografie
Stephen Davis legde het onstuimige leven vast van de Amerikaanse popster Jim Morrison in Jim Morrison. Leven, dood, legende (Spectrum, € 27,50). Nieuw in het genre van de biografie is dat Davis niet alleen beschrijft met wie Morrison het allemaal doet, maar ook hoe. Zangeres Grace Slick: ‘Hij was een goedgebouwde jongen. Zijn pik was iets groter dan gemiddeld en hij was jong genoeg om me goed gevuld te houden…’. Etc.
Beata van Helsdingen-Schoevers (1886-1920) was journaliste en declamatrice in Indië. Vilan van de Loo schreef haar biografie Leven tussen kunst en krant (KITLV, € 29,90, inclusief de apart uitgegeven bloemlezing uit de publicaties van Beate van Helsdingen). Het is het verhaal van een uitzonderlijk vrouwenleven in Nederlands-Indië, beheerst door journalistiek en poëzie, waarin altijd de confrontatie met het Indisch leven terugkeert dat zij intens verafschuwde en maar toch koesterde.
Verder: een biografie van de dirigent Eduard van Beinum (1900-1959), Musicus tussen musici (THOTH, € 39,90, inclusief cd en dvd) door Truus de Leur.
Journalistiek
Hotel Athene Palace in Boekarest werd tijdens de Tweede Wereldoorlog gefrequenteerd door Hitlers agenten, Britse diplomaten, Amerikaanse correspondenten en Duitse generaals. De Amerikaanse journaliste Rosa Waldeck maakte de gebeurtenissen in deze ‘broeikas van intriges’ zeven maanden mee en schreef het spannende Athene Palace Boekarest (Atlas, € 24,90), een bron vaak geraadpleegd door Geert Mak voor zijn In Europa.
De redactie van Andere Tijden stelde traditioneel een boek samen over haar uitzendingen van afgelopen jaar: Andere Tijden V. Nieuw licht op oude kwesties (L.J. Veen, € 16,50).
Strip
Een contract met God (Atlas, € 17,50) door Will Eisner staat bekend als de eerste beeldroman ooit. In de jaren dertig stonden oude wijken van New York als de Bronx vol met huurkazernes waarin de arme immigranten woonden. Eisner beschrijft het tragische verhaal van deze mensen in woord en beeld.
De historische strip begint een geliefd genre te worden. Pieter Geenen legde in De vooruitgang (De Harmonie, € 19,90) de geschiedenis van de twintigste eeuw vast. Peter van Dongen maakte het album Rampokan Celebes (De Harmonie, € 16,95) over de politionele acties in Nederlands-Indië.
Verder…
Verscheen het prachtige Het grote nationale bromfiets fotoalbum (Target Press, € 65,00). Foto’s van de Nederlander en zijn bromfiets in de twintigste eeuw.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
