Home Piet van Wijk: ‘We lopen tegen een rijpe appelboom’

Piet van Wijk: ‘We lopen tegen een rijpe appelboom’

  • Gepubliceerd op: 23 februari 2010
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Geertje Dekkers
  • 4 minuten leestijd

‘In de wandelgangen hoor ik dat lobbyen een belangrijk onderdeel van mijn werk wordt,’ zegt Piet van Wijk, die per 15 maart Ad van Liempt opvolgt als coördinator geschiedenis bij de NPS en de VPRO. Hij gaat zich bezighouden met geschiedenis op radio, televisie – inclusief het digitale kanaal Geschiedenis 24 – en internet. Van Wijk, historisch geograaf, voelt zich thuis in banen op de grens van historische inhoud en beleid. ‘Ik zal vooral veel onderhandelen. De redacties doen hun werk heus wel goed. Ik moet zorgen dat er geld en zendtijd komt voor hun ideeën.’

Van Wijk benadrukt dat hij Van Liempt alleen opvolgt als coördinator: ‘Hij is ook auteur, een journalist in hart en nieren en een soort papa voor veel mensen bij de omroep. Dat ben ik allemaal niet.’ Inhoudelijk zal Van Wijk veel aan de redacties overlaten: ‘Andere Tijden laat steeds opnieuw zien dat het heel goed kan plannen. De redactie had een uitzending over griepepidemieën, precies toen de griephype op zijn hoogtepunt was, en een uitzending over het Srebrenica-rapport toen de Commissie- Davids met het Irak-rapport kwam. Dat is vakmanschap, die timing.’

Van Wijk kent Hilversum van binnenuit en weet hoe omroepland werkt. Vanaf 1986 was hij directeur van Stichting Film en Wetenschap, en toen die in 1997 opging in het Instituut voor Beeld en Geluid, werd hij daar plaatsvervangend directeur. ‘Toen ik begon, in de jaren tachtig, werd film weinig serieus genomen als historische bron. Er was weinig ervaring mee en het was slecht toegankelijk, als het al was bewaard. Dat is verklaarbaar. Geschreven tekst, vanouds geproduceerd door de elite, werd bewaard in bibliotheken en archieven. Film was van oorsprong kermisvermaak en televisie gold in de beginjaren ook niet als een hoogstaande cultuuruiting, integendeel. Dure videobanden werden gewoon hergebruikt. Weg materiaal!’

De afgelopen decennia zijn organisaties als Film en Wetenschap erin geslaagd een brug te slaan tussen deze twee werelden. De ‘nieuwe bronnen’ worden nu wel gewaardeerd: ‘Het nieuwe gebouw van het Instituut voor Beeld en Geluid is een goed voorbeeld,’ aldus Van Wijk. ‘Halverwege de jaren negentig, toen daarover werd onderhandeld, vroegen wij 100 miljoen gulden. Dat was toen onbespreekbaar. En nu, vijftien jaar later, staat er een gebouw van 70 miljoen euro en er is 140 miljoen beschikbaar voor digitalisering van audiovisueel erfgoed. Dat zijn bedragen waar je wat mee kunt.’

Daar komt natuurlijk bij dat er technisch meer mogelijk is geworden: ‘Je kunt nu veel meer doen voor hetzelfde geld. Begin jaren negentig stonden computers een week te draaien om de film Snow White (1937) te digitaliseren. Dat gaat nu oneindig veel sneller en goedkoper.’ Van Wijk verwacht veel van digitaliseringsprojecten. ‘Ik verheug me bijvoorbeeld op hergebruik van amateurfilm. Vijfentwintig jaar geleden was daar weinig interesse voor en was het technisch moeilijk hanteerbaar. Maar er ligt prachtig materiaal met veel mogelijkheden. Kijk naar Péter Forgács, die voor zijn herbewerkingen van amateurfilms de Erasmusprijs ontving.’

Ook ander materiaal dan film kan interessant zijn voor VPRO en NPS. Persoonlijke verhalen bijvoorbeeld. ‘De BBC is daar volop mee bezig,’ vertelt Van Wijk. Tussen 2003 en 2006 verzamelde de BBC bijvoorbeeld 47.000 verhalen en 14.000 foto’s van ooggetuigen van de Tweede Wereldoorlog. Die zijn nu allemaal online te raadplegen. ‘Er zijn nog zoveel bronnen. Het zou me wat waard zijn als we via de programma’s en vooral de website nog meer interactie op gang kunnen brengen om daarmee het vliegwiel verder aan te jagen.’

Van Wijk is enthousiast over alle nieuwe mogelijkheden: ‘Met onze belangstelling voor geschiedenis lopen we nu tegen een rijpe appelboom aan. Begin jaren negentig heb ik met een aantal mensen de ANP-nieuwsbulletins van 1937 tot 1984, 1,8 miljoen velletjes papier, kunnen redden.’ Nu zijn al die bulletins digitaal te raadplegen op de site van de Koninklijke Bibliotheek. Behalve die van de oorlogsjaren, want die liggen bij het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD).

‘Er ligt een rijkdom aan onze voeten die ongekend is,’ vat hij samen. ‘We kunnen juichend de toekomst tegemoet.’ Hij en zijn collega’s zullen vooral gebruikmaken van het meer recente materiaal dat beschikbaar komt. Want dat leeft nu eenmaal het meest op televisie. ‘Mijn hart ligt ook vooral bij de wat recentere geschiedenis, bij wat enigszins tastbaar is.’

Dat betekent niet dat hij het verdere verleden uitsluit: ‘Ik heb ooit een BBC-collega horen spreken over een documentaire die hij had gemaakt over een zeeslag die zich afspeelde ver vóór de uitvinding van de film. De documentairemakers hebben lokale vissers gesproken en die konden hun meteen vertellen wat er moest zijn gebeurd: op de plaats waar de vloten elkaar ontmoetten, ligt een gevaarlijke stroming. Als je die niet kent, sla je zo op de rotsen. Met het verhaal van die vissers konden de documentairemakers de slag inzichtelijk maken.’ Dat betekent dat het kan: televisie over oudere geschiedenis. Van Wijk. ‘Je hebt er alleen meer creativiteit voor nodig.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer