Home Onzichtbare Nederlanders

Onzichtbare Nederlanders

  • Gepubliceerd op: 31 augustus 2010
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Janna Overbeek Bloem
  • 2 minuten leestijd

Emigratie is de Nederlanders verre van vreemd: al vanaf de Gouden Eeuw kozen velen van hen het ruime sop in de hoop op een beter leven overzee. Het Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis besteedt er een themanummer aan. Vijf essays over Nederlandse emigratie overzee werpen licht op dit verschijnsel gedurende de negentiende en twintigste eeuw.

In het themanummer staat niet alleen het land van bestemming centraal, maar ook het land van herkomst. De auteurs onderzoeken de invloed vanuit Nederland op de vorming van emigrantengemeenschappen overzee, door verschillende generaties Nederlandse emigranten naar de Verenigde Staten, Canada en Australië met elkaar te vergelijken. Hoewel elk artikel een aparte groep emigranten met een andere bestemming behandelt, zijn er toch opvallende gelijkenissen te ontdekken.

Nederlandse emigranten waren aanvankelijk vaak geneigd zich in aparte gemeenschappen af te zonderen, zonder in contact te komen met Nederlanders die hun voorgingen. Dit was het resultaat van zogenoemde selectieve migratie vanuit Nederland. In de negentiende eeuw verlieten vooral andersdenkenden en -gelovigen hun geboorteland, en gemeenschappen die in Nederland al afgezonderd leefden zetten dit voort in hun nieuwe vestigingsgebied.

De tweede helft van de twintigste eeuw laat een ander beeld zien. Het aantal emigranten steeg drastisch. De migratie werd zorgvuldig gereguleerd, zowel vanuit Nederland als door de regeringen van de bestemmingslanden. Nederlanders hadden de reputatie snel te integreren, wat hen tot graag geziene gasten maakte. Onzichtbaarheid werd een typerende eigenschap. Tegelijkertijd hielden zij nog altijd stevig vast aan hun eigen geloofsgemeenschappen, scholen en huwelijkspartners.

Vooral in Australië stonden Nederlanders bekend als mensen die zich gemakkelijk aanpasten. Ze kregen dan ook eenvoudiger dan anderen toegang tot het land. Sterk van invloed op de onzichtbaarheid van de Nederlanders was het loslaten van de Nederlandse taal. Nederlandse migranten namen snel het Engels over. Voor hun eigen culturele identiteit ervoeren zij de moedertaal als minder belangrijk dan gezelligheid en Nederlands eten.

Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis
Jaargang 7 (2010) nummer 2
150 p. Aksant, € 16,00

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Bendeleden in Wilmington
Bendeleden in Wilmington
Artikel

Frederik van Eeden duldde racisme in Amerika

De idealist Frederik van Eeden begon in 1909 een nieuwe landbouwkolonie in de Amerikaanse staat North Carolina. Daarbij kreeg hij hulp van de schatrijke white supremacist Hugh MacRae, die betrokken was bij een racistische staatsgreep. Waarom ging Van Eeden toch met hem in zee?  In 1909 gaat arts, psychiater, schrijver en idealist Frederik van Eeden...

Lees meer
Canadese Week op een Amsterdamse school
Canadese Week op een Amsterdamse school
Artikel

Waarom het experiment om iedereen Engels te leren mislukte

Nederland moest vooruit in Europa. Daarom moest iedereen Engels leren, vond de Arnhemse PvdA-voorman Herman Koch. Het kwam in zijn stad in 1958 tot een experiment op lagere scholen – dat al snel vastliep. ‘Good morning, meneer!’, ‘Good morning, children!’ De begroeting tussen de kinderen van de derde klas van de openbare lagere school aan...

Lees meer
Zicht op Maastricht, 1581.
Zicht op Maastricht, 1581.
Nieuws

Politieke grenzen zorgden voor andere bouwstijl

Huizen in Maassteden als Maastricht, Sittard, Roermond en Venlo vertoonden tussen 1200 en 1600 opvallende verschillen. Die vielen in belangrijke mate samen met de politieke grenzen, zo betoogt Birgit Dukers in haar proefschrift Bouwen langs de Maas, waarop ze onlangs promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam. De huidige provincie Limburg was in de late Middeleeuwen...

Lees meer
Tussen de kermiswagens. Schilderij door Otto Eerelman, circa 1900-1918.
Tussen de kermiswagens. Schilderij door Otto Eerelman, circa 1900-1918.
Beeldessay

Woonwagenbewoners hebben liever een huis op wielen

Tienduizenden mensen willen niet in een huis, maar in een woonwagen leven. Dat leidt al eeuwen tot discriminatie en tot strijd met de overheid, die hun vrijheid steevast probeert in te perken.   In Nederland hebben ook altijd mensen gewoond zonder vaste verblijfplaats. In de Middeleeuwen waren dit reizende handelaren of mensen met een specialistisch beroep....

Lees meer