Home Ontsla eens een ambtenaar

Ontsla eens een ambtenaar

  • Gepubliceerd op: 19 april 2021
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Philip Dröge
  • 2 minuten leestijd
Philip Dröge portret

Als het afgelopen jaar ons iets heeft geleerd, dan is het wel dat Nederland minder goed wordt geleid dan we altijd dachten. Ons koninkrijk is een bestuurlijke plaats delict, bezaaid met gebroken beloftes van Hugo de Jonge, failliete ouders en opengereten Groningse huizen.

Het lijkt gek, maar dat zou weleens door ons grote aantal ambtenaren kunnen komen. Van alle werknemers in ons land is 20 procent dienaar van de staat. Nieuw-Zeeland – toch geen beroerd geleid land – heeft genoeg aan slechts 11,5 procent. In het al even georganiseerde Zuid-Korea staat slechts 10 procent op de loonlijst van de overheid. Beide landen deden het wél erg goed in de coronacrisis.

Dat te veel ambtenaren slecht voor een land zijn, weten we dankzij de Britse historicus Cyril Northcote Parkinson. Hij ontdekte ooit dat vlak na de Eerste Wereldoorlog het aantal kantoorklerken op het Britse hoofdkwartier van marine enorm toenam (+78 procent), terwijl het aantal oorlogsschepen dramatisch slonk (-68 procent).

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Hij spitte door overheidsstatistieken en zag dat fenomeen overal terugkomen. Het aantal ambtenaren op het Londense ministerie van Koloniën groeide tussen 1935 en 1953 bijvoorbeeld met 500 procent, terwijl het Empire ineenschrompelde tot een paar tochtige rotspunten in de Atlantische Oceaan. De omvang van een overheidsinstantie heeft niets te maken met de taak die zij uitvoert, zo formuleerde Parkinson een van zijn roemruchte wetten.

Sterker nog: als je het personeelsbestand niet streng bewaakt, vermeerderen ambtenaren zich als konijnen. Al snel ga je over een kritische grens, waarna ze voornamelijk werk voor elkaar scheppen met clusterbrede normeringskaders en prestatiesturingsrapportages. Hij schreef er een even hilarisch als doortimmerd boekje over: Parkinson’s Law. Ontsla eens in de zoveel tijd een groot deel van de beleidsmakers, betoogt hij aan de hand van historische voorbeelden. Het doet de overheid goed.

Zelfs ministers moet je niet te veel hebben. Vijf is ideaal, berekende Parkinson. Zijn er meer, dan vormen de vijf belangrijkste excellenties een clubje dat aparte vergaderingen gaat beleggen om beslissingen voor te koken. Wie het Catshuis-overleg een beetje volgt, kan niet om de conclusie heen dat Parkinson ook op dat gebied nog altijd gelijk heeft.

 

 

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 5 - 2021

Nieuwste berichten

Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer