Home Onderzoek naar kinderen van ‘foute ouders’ van start

Onderzoek naar kinderen van ‘foute ouders’ van start

  • Gepubliceerd op: 14 jul 2009
  • Update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Shirley Haasnoot

Historica Ismee Tames is op 1 juni het onderzoek begonnen naar de geschiedenis van kinderen met ouders die ‘fout’ waren tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tames is voor twee jaar aangesteld door het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD).

‘Het is een heel spannend onderwerp,’ zegt Tames. ‘Hoe ging de samenleving om met mensen die als landverraders werden beschouwd? De nadruk van mijn onderzoek ligt niet op politieke delinquenten, maar op hun kinderen. Door te kijken naar de kinderen van NSB’ers, SS’ers en kinderen met bijvoorbeeld een Duitse of Oostenrijkse vader, zie je hoe de samenleving na de oorlog functioneerde.’ Tames promoveerde dit jaar op een onderzoek naar de ideeën over oorlog, neutraliteit en identiteit in Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog.

In Nederland lopen honderdduizenden kinderen rond van ‘foute’ ouders. Uit een grootschalig onderzoek van Historisch Nieuwsblad in september 2002 bleek dat zeer veel mensen nog altijd ernstige hinder ondervinden van het verleden van hun ouders en de maatschappelijke uitsluiting die dat tot gevolg had. Het NIOD maakte kort daarop 100.000 euro vrij voor verder onderzoek naar deze groep. Dit voorjaar stelde het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) eenzelfde bedrag beschikbaar. Het onderzoek moet leiden tot een boek en eventueel een voorstel voor verdere studie.

Het onderzoek van Tames richt zich op de jaren 1945-’60, de meest turbulente periode voor ‘foute’ gezinnen. Direct na de oorlog werden veel NSB’ers en andere mensen die als landverraders werden beschouwd in kampen geïnterneerd. Hun kinderen kwamen in tehuizen terecht, als familieleden of vrienden zich niet over deze ‘zwarte schapen’ ontfermden.

Tames gaat vooral verkennend onderzoek doen. ‘Er zijn enorm veel archieven, zoals het archief van het Bureau Jeugdzorg en het Archief Bijzondere Rechtspleging. Daarnaast wil ik onderzoeksvragen opstellen. Ik vind de rol van de kerken bijvoorbeeld heel interessant. Zeiden zij na een bepaalde periode: nu is het afgelopen, we gaan deze gezinnen steunen? Ik kan me voorstellen dat het makkelijker was om weer geaccepteerd te worden binnen de kerk dan bijvoorbeeld binnen de sociaaldemocratische zuil.’

De Stichting Werkgroep Herkenning, een organisatie voor kinderen van ‘foute’ ouders, heeft veel belangstelling voor het onderzoek. ‘Heel lang is er geen enkele aandacht geweest voor mensen uit NSB-gezinnen,’ zegt bestuurslid Paul Mantel. ‘Dat een autoriteit als het NIOD hier nu onderzoek naar doet, betekent dat hun ervaringen de moeite waard zijn.’ Tijdens een open dag van de Werkgroep Herkenning in mei spraken de leden met Tames, NIOD-directeur Hans Blom en projectcoördinator Peter Romijn over de mogelijkheden van het onderzoek.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Stilleven van Alexander Adriaenssen
Stilleven van Alexander Adriaenssen
Interview

Gevulde eieren met suiker en kaneel: zeventiende-eeuwse recepten bevatten verbazende combinaties

Voor de bouw van de Markthal in Rotterdam onderzochten archeologen de bodem en vonden er kookpotten, keukengerei en etensresten. Op deze plek werd dus ook vroeger al veel gegeten. Naar aanleiding van de vondsten is er nu een kookboek over de historische Rotterdamse cuisine. Het is volgens auteur Manon Henzen meer dan een receptenboek: ‘Historische...

Lees meer
Jacob Ruychaver met zijn gezin op een schilderij door Frans Hals
Jacob Ruychaver met zijn gezin op een schilderij door Frans Hals
Beeldessay

Pronken met onze families doen we al eeuwen

Gezellig, gelovig of rijk. Met een familieportret laten gezinnen aan de buitenwereld zien wie ze zijn. En dat ze hun leven goed voor elkaar hebben.  Wie in de zeventiende eeuw een Amsterdams grachtenhuis binnenliep, kon in de ontvangstkamer worden verwelkomd door een groot schilderij van de bewoners. Bijvoorbeeld van een strenge vader in donkere mantel...

Lees meer
Filmposter Zwei zu eins
Filmposter Zwei zu eins
Recensie

Duitsers op het dievenpad in schelmenfilm Zwei zu eins

Over het leven in de DDR bestaan veel grimmige films, maar Zwei zu eins bewijst dat je er ook een schelmenkomedie over kunt maken. De film speelt zich af in de zomer van 1990 in het Oost-Duitse Halberstadt. De aanstaande Duitse eenwording gaat in het stadje gepaard met massaontslagen en failliete fabrieken. Drie gedesillusioneerde werkloze...

Lees meer
Cover HN78 2025
Cover HN78 2025
Interview

Broedermoord en ruzie over de erfenis: familiedrama’s zijn van alle tijden

De zomereditie van Historisch Nieuwsblad is gevuld met artikelen over familie. Volgens eindredacteur Mirjam Janssen is het een prachtig thema omdat veel geschiedenis daar nu eenmaal begint. ‘Iemands status en opvoeding, en de mogelijkheden die hij of zij krijgt in het leven hangen voor een groot deel af van de familie. We laten zien hoe families...

Lees meer