Hoe herdenk je de totstandkoming van de nationale eenheid, als twee van de drie regeringspartijen dat eigenlijk helemaal niet zo’n goed idee vinden? Met dat probleem zit het door oud-president Carlo Azeglio Ciampi voorgezeten comité van toezicht op de festiviteiten rond de 150ste verjaardag van de Italiaanse eenheidsstaat. De datum, 17 maart 2011, komt snel naderbij, maar het programma is nog steeds onduidelijk en de aanvankelijke ambities zijn behoorlijk bekoeld.
In april 2007 riep de toenmalige regering van Romano Prodi een interministeriële commissie in het leven, die een herdenking in grootse stijl moest voorbereiden. Het jaar daarop is in Rome het Museum van het Risorgimento ¬– letterlijk de ‘herrijzenis’ van Italië tussen 1815 en 1871 – geopend en is een lijst opgesteld van nieuw te bouwen musea, schouwburgen en parken, die het stempel van 150 jaar Italië zouden dragen.
Maar na de verkiezingen van april 2008 en de terugkeer van Silvio Berlusconi als regeringsleider zijn de bordjes verhangen. Berlusconi’s eigen partij PDL (Volk van de Vrijheid) heeft niets tegen de viering, maar haar voornaamste partner, de Lega Nord, is groot geworden als afscheidingsbeweging en haar aanhangers zijn doordrenkt van ‘antirisorgimentale’ retoriek. Iets dergelijks geldt ook voor de eveneens in het kabinet vertegenwoordigde Siciliaanse MPA (Autonomiebeweging), in wier visie de aansluiting van het zuiden bij Italië weinig meer is geweest dan een veroveringsveldtocht van inhalige noorderlingen.
Sindsdien zijn de meeste onder Prodi geplande activiteiten geschrapt, officieel wegens geldgebrek, zonder dat er veel voor in de plaats is gekomen. Afgelopen zomer leidde dat tot een knallend protest van het comité van Ciampi. Politicoloog Ernesto Galli della Loggia stelde in de krant Corriere della Sera het ‘totaal ontbreken van ideeën’ over de nationale viering aan de kaak, filosoof Marcello Veneziani zei het volgens hem zinloos geworden comité vaarwel en ook de oud-president zelf, geïrriteerd door het gebrek aan medewerking van de regering, dreigde met opstappen.
Inmiddels heeft cultuurminister Sandro Bondi een nieuw plan ingediend, dat vooral voorziet in regionale manifestaties – naast de gebruikelijke platenboeken en militaire parades en een vrije dag, waar natuurlijk niemand op tegen is –, waarbij met name de binnenlandse verschillen in cultuur, tradities, gastronomie en dialect worden benadrukt.
De verdere voorbereiding van het nationale programma wordt overgelaten aan het gewest Piemonte. Want in Turijn, waar de Italiaanse eenwording is uitgedacht, is men een stuk verder dan in Rome.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
