Home Mulder: De laatste

Mulder: De laatste

  • Gepubliceerd op: 9 mei 2001
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Gerard Mulder
  • 2 minuten leestijd

Dit wordt niet mijn beste column, want het is mijn laatste, en ik heb geen idee hoe je goede slotcolumns schrijft. Nu ik ben benoemd tot adjunct-hoofdredacteur van opinieweekblad HP/De Tijd, moet ik stoppen met schrijven; zelfs die kleine vijfhonderd woorden tien keer per jaar op deze plek zijn te veel gevraagd. Hopelijk denkt de lezer dat ik ze altijd achteloos uit mijn mouw heb geschud. Zo’n misverstand zou er in elk geval op wijzen dat mijn knarsetanden aan de tekstverwerker niet uit de tekst zelf heeft opgeklonken. Dan zou in elk geval een van de doelen die ik heb nagestreefd zijn bereikt, namelijk dat het geen moeite kost mijn stukjes te lezen.

        Of ik mijn andere doel, het soms verschaffen van niet voor de hand liggende inzichten, heb bereikt, ook daarnaar kan ik alleen maar gissen. De enige van wie ik weet dat hij er een nieuw inzicht door heeft opgedaan, ben ikzelf. En dan gaat het om een inzicht dat misschien voor anderen al gesneden koek is. Doordat de column me dwong voortdurend over geschiedschrijving na te denken, ben ik gaan beseffen hoezeer het reconstrueren van de geschiedenis, in elk geval in Nederland, verbonden is met hedendaagse belangen.
        Mogelijk raakt de tot hier gevorderde lezer nu door geeuwkramp bevangen, omdat hij een grensverleggender these had verwacht. De tandwielen in mijn hoofd draaien inderdaad langzaam, ik zal het niet ontkennen. Maar als mijn moeizame aha-erlebnis echt al gemeengoed is, begrijp ik niet waarom iedereen zo verbaasd doet over archeologen die uit elke nieuwe opgraving in het Heilige Land bewijzen hopen te putten voor het historische recht van de joden op hun huidige aanwezigheid in dat deel van de wereld. In Nederland is het niet anders.
        Daarmee wil ik niet beweren dat onderzoekers de geschiedenis van de VOC bestuderen om er alsnog Nederlandse aanspraken op Aziatisch grondgebied uit te distilleren. Wél zien we dat het gewroet in de Nederlandse historie van de twintigste eeuw grotendeels in het teken staat van hedendaagse belangen. Soms zijn die belangen schijnbaar heel concreet, zoals bij het onderzoek naar de verdwenen eigendommen van vermoorde joodse Nederlanders, of het onderzoek naar de overdracht van Nederlands Nieuw-Guinea in de eerste helft van de jaren zestig. Daarop willen de Papoea’s formele claims op onafhankelijkheid baseren.
        Toch zijn ook de bovengenoemde belangen uiteindelijk psychisch. Of het nu gaat om historisch onderzoek naar de val van Srebrenica, de overdracht van Nieuw-Guinea of de opvang van joodse, Indische en homoseksuele kampslachtoffers, steeds weer heeft de studie ten doel nú levende schuldgevoelens te dempen, een behoefte aan rechtvaardigheid te bevredigen, dan wel slachtoffers en hun nabestaanden compensatie te bieden in de vorm van aandacht.
        De positieve kant van deze historische medaille is dat de relevantie van (contemporaine) geschiedschrijving telkens weer wordt bewezen. De negatieve is het gevaar dat de historische conclusies naar de hedendaagse behoeften worden toegeschreven. Of dat inderdaad gebeurt, moeten we goed in de gaten houden.        

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer