Het Russische bibliotheekfonds Roesskoje Zaroebezjny – ‘Russen in het buitenland’ – heeft een groots historisch centrum geopend in het centrum van Moskou. Het omvat een bibliotheek, een archief en een uitgeverij en organiseert tentoonstellingen.
Roesskoje Zaroebezjny houdt zich bezig met de lotgevallen van Russen die na de Russische Revolutie van 1917 gedwongen hun vaderland hebben verlaten om een bestaan in het buitenland op te bouwen. Veel van deze meer dan 3 miljoen emigranten waren leden van de aristocratie en de intellectuele elite van het ancien régime.
Onder hen waren bekende namen als schrijver Ivan Boenin, filosoof Nikolai Berdjajev en de neef van tsaar Nicolaas II, groothertog Nikolai Romanov, die in Frankrijk woonde en daar een prominente rol speelde in anti-Sovjet-kringen. Communistisch Rusland beschouwde hen als staatsvijanden en verraders. Hun werk werd doodgezwegen en in de Sovjet-Russische bibliotheken en archieven waren daarom nagenoeg geen sporen van hen te vinden.
In een poging de herinnering aan de emigranten toch levend te houden, begon de in 1974 gedwongen geëmigreerde Aleksandr Solzjenitsyn een verzameling persoonlijke archieven en boeken. Hij bouwde een indrukwekkende collectie op, die de basis werd van het bibliotheekfonds Roesskoje Zaroebezjny.
Na de val van het communisme zijn de herwaarding en rehabilitatie van de ballingen in Rusland opvallend snel op gang gekomen. Het Kremlin stimuleert nu zelfs de terugkeer van emigranten en hun nakomelingen naar Rusland.
Ook Solzjenitsyn is tien jaar geleden teruggekeerd, en hij bracht de collectie van Roesskoje Zaroebezjny mee. Met steun van het Moskouse stadsbestuur groeide de collectie snel verder uit. Op persoonlijk initiatief van de Moskouse burgemeester Joeri Loezjkov heeft het fonds deze maand met veel ceremonie een nieuw groot gebouw in gebruik genomen.
Onder de gasten bij de opening bevonden zich behalve veel emigranten ook Poetins machtige Kremlin-chef Dmitri Medvedev en initiatiefnemer Loezjkov. De Moskouse burgemeester hoopt dat de Russische autoriteiten met de schenking van dit nieuwe gebouw enigzins hun schuld kunnen goedmaken jegens de miljoenen landgenoten die in de twintigste eeuw gedwongen waren Rusland te verlaten.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
