Home ‘Milieugeschiedenis nuttig voor de toekomst’

‘Milieugeschiedenis nuttig voor de toekomst’

  • Gepubliceerd op: 8 juli 2009
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Aniek Smit
  • 2 minuten leestijd

De Vrije Universiteit van Amsterdam organiseerde van 5 tot 9 juni een internationale conferentie over milieugeschiedenis. De natuurrampen in het verleden blijken van belang voor onze toekomst.

Op de openingsdag van de vierde conferentie van de European Society for Environmental History (ESEH) klinkt het lied ‘The Great Nations of Europe’ van Randy Newman. Daarin worden de plunderingen door de zestiende-eeuwse Europese kolonisten bezongen. De ontdekkingsreizen brachten ons rijkdom, maar vanuit het perspectief van milieuhistorici werden er vooral ziektes verspreid en soorten uitgeroeid.
‘Het zou interessant zijn eens een canon te maken vanuit milieuhistorisch perspectief,’ stelt organisator Wybren Verstegen, universitair docent economische en sociale geschiedenis aan de Vrije Universiteit. ‘Ook vroeger werd al nagedacht over het milieu. In de Middeleeuwen was er een vuilophaaldienst en kreeg je boetes als je het afval in de gracht gooide. Waarschijnlijk waren steden in die tijd schoner dan in de achttiende eeuw. Door de industrieën en het stilstaande water in de verdedigingsgrachten verslechterde het leefmilieu toen juist.’
Op de conferentie komen de meest uiteenlopende onderwerpen aan bod: van wildparken en irrigatiesystemen tot oude landkaarten. ‘Milieugeschiedenis is zeer interdisciplinair,’ aldus Verstegen. ‘Milieuhistorici bestuderen epidemieën, het uitsterven van soorten, natuurbescherming en het klimaat. De eerste historicus van de ozonlaag heb ik nog niet langs zien komen, maar het onderzoek is zeer divers. Probleem is dat men vroeger nog niet zo goed kon meten. Nu laten we een boei met apparatuur in zee ronddobberen, maar voor het verleden zijn we afhankelijk van bijvoorbeeld VOC-logboeken.
Menselijk ingrijpen in de natuur is heel interessant. Je moet gewoon opletten wat je doet, of dat vóór- of nadelig is voor de natuur, niet maar klakkeloos de “oernatuur” op een voetstuk zetten. En vooral geen calvinist zijn in je milieubeleid. Te veel zondebesef is niet goed, je kunt de milieuproblemen met hulp van de kennis uit het verleden wel degelijk aanpakken!’ stelt Verstegen.
Ook milieuconsultant Kees Klein Goldewijk kijkt in zijn lezing vooruit: ‘Aan de hand van bijvoorbeeld landgebruik, stormen, houtkap en ziektes in het verleden, proberen wij de klimaatveranderingen voor de komende honderd jaar vast te stellen. De politiek heeft veel interesse in deze modellen.’
Vanuit het publiek van wetenschappers klinkt echter nog twijfel over de mogelijkheid om op Al Gore-achtige wijze het klimaat te voorspellen. Maar men is redelijk eensgezind over het idee dat er vooral veel moet worden samengewerkt. Medici, paleontologen, archeologen, natuurkundigen en historici kunnen alleen samen komen tot een zo volledig mogelijk model.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer