Historicus Els Kloek is de samensteller van 1001 vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis, dat onlangs werd uitgeroepen tot het Beste Geschiedenisboek Aller Tijden. Ze roemt Annie M.G. Schmidt als haar belangrijkste inspiratiebron.
Wanneer bent u voor het eerst met Annie M.G. Schmidt in aanraking gekomen?
‘De eerste kennismaking was via haar liedjes. We hadden een eepeetje thuis met liedjes geschreven door Annie Schmidt, gezongen door Hetty Blok. Ik vond ze heel mooi, bijvoorbeeld haar bekende wiegeliedje over een stekelvarken: “Suja suja, Prikkeltje, daar buiten schijnt de maan.” Ik was een jaar of zeven, schat ik, toen ik haar boeken begon te lezen. Die kreeg ik van mijn moeder. Ik was er verrukt van.’
Wat trof u zo in haar werk?
‘Het was voor het eerst dat ik via Annies gedichten zag dat je met taal kunt spelen. Ik wist meteen: dat wil ik ook. Ik was niet goed in tekenen of kleien, maar door Annies gedichten en verhalen raakte ik geïnspireerd om zelf ook te gaan dichten. Ik schreef mijn gedichtjes in een speciaal schrift. Voor het slapengaan lag ik ’s avonds in bed eindeloos rijmpjes te verzinnen.’
‘Ze trok zich niets aan van de goegemeente’
Waarom werkten juist de gedichten van Annie M.G. Schmidt zo aanstekelijk?
‘Haar werk ademt een vrije opvoedingsmoraal: “Ik ben lekker stout”, en: “Doe niet wat je moeder zegt.” Wat ik ook heel erg in haar persoon heb bewonderd, is dat zij altijd haar eigen gang is blijven gaan. Ze trok zich niets aan van wat de goegemeente vond. De literaire en culturele wereld haalde z’n neus op voor kinderverhalen en liedjes, maar zij deed gewoon waar ze goed in was.’
Ziet u parallellen met uw eigen leven?
‘Net als zij ben ik een domineesdochter, dus ik verbeeldde me wel dat wij op elkaar leken. Ik heb haar één keer ontmoet, op een oudejaarsfeestje bij haar thuis, druk bezocht door cabaretiers en kunstenaars. Bibberend heb ik haar toen verteld hoezeer ik haar bewonderde. Zij dronk een glas wijn, rookte een sigaret en hoorde mijn verhaal minzaam aan.’
Annie bleef voor u onaanraakbaar op haar voetstuk?
‘Zeker. Maar Annie Schmidt is niet de enige vrouw die mij inspireerde; ze hoort thuis in mijn rijtje van drie. Isabella van Eeghen bracht me in aanraking met archieven, en dat leidde ertoe dat ik de sensatie van het historisch onderzoek voelde. De zeventiende-eeuwse schilderes Judith Leyster, die het als eerste vrouw schopte tot het schildersgilde, bracht me ten slotte op het idee om individuele historische vrouwen voor het voetlicht te brengen. Ieder van deze vrouwen heeft mij gevormd. Ik vind het mooi dat ze alle drie in 1001 vrouwen staan.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
