Home Meester van het moment

Meester van het moment

  • Gepubliceerd op: 29 juni 2010
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Annemarie Lavèn
  • 2 minuten leestijd

Geen fotograaf in de twintigste eeuw heeft zo’n sterk stempel op de ontwikkeling van de fotografie gedrukt als Henri Cartier-Bresson (1908-2004). De als Fransman geboren globetrotter staat aan de basis van de fotojournalistiek. Met een scherp oog voor mens en omgeving legt hij het dagelijks leven vast gedurende de turbulente twintigste eeuw.

Hij is met prijzen, eer en titels overladen, Henri Cartier-Bresson, misschien wel de beste fotograaf ooit. Vrijwel geen van de historische aardverschuivingen van de twintigste eeuw ontsnapt aan zijn camera. Cartier-Bresson is erbij.

Hij ziet de verschrikkingen van de Spaanse Burgeroorlog; hij is in India en Indonesië op het breukvlak van onafhankelijkheid, en in China, waar de Kwomintang plaats maakt voor de Volksrepubliek. Hij legt de Grote Sprong Voorwaarts vast, en fotografeert als eerste westerse fotograaf de staat van de Sovjet-Unie na Stalins dood.

Maar vooral heeft Cartier-Bresson oog voor de mens. Hij laat zijn collega’s achter in de studio en trekt de wereld over om de variaties van het dagelijks leven vast te leggen. In 1935 experimenteert hij met bewegend beeld. Hij filmt de Spaanse Burgeroorlog, maar zal zichzelf altijd blijven verwijten geen enkele foto te hebben gemaakt. Hij kiest definitief voor de Leica, een kleinbeeldcamera. Hij noemt het zijn instrument van intuïtie en spontaniteit.

Ook de Tweede Wereldoorlog gaat niet aan hem voorbij. Voordat de oorlog losbarst begraaft Cartier-Bresson zijn Leica op een boerderij in de Vogezen. In 1940 wordt hij gevangengenomen en gestationeerd in een Duits werkkamp. Na twee mislukte pogingen ontsnapt hij op 10 februari 1943. Hij graaft zijn Leica weer op en fotografeert de bevrijding van Parijs. Maar de negatieven vindt hij pas terug in 1968, na de dood van zijn moeder, in een koektrommel in zijn ouderlijk huis.

Met Robert Capa, George Rodger, David Seymour en William Vandivert richt Cartier-Bresson in 1947 het fotoagentschap Magnum op. Hun gezamenlijk doel is de journalistieke waarde van fotografie onder de aandacht van het grote publiek te brengen. Televisie is nog geen massamedium, het wereldnieuws bereikt het publiek in fototijdschriften. Cartier-Bressons reportages van de revolutie in China zijn een regelrechte journalistieke primeur.

Hoewel van grote artistieke schoonheid zijn de foto’s van Henri Cartier-Bresson niet bedoeld als kunst. Het zijn stuk voor stuk documentaires, gemaakt door de onbetwiste meester van het beslissende moment.

285

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer