Home Liet Stalin de Polen stikken?

Liet Stalin de Polen stikken?

  • Gepubliceerd op: 31 augustus 2010
  • Laatste update 15 mei 2023
  • Auteur:
    Elro van den Burg
  • 2 minuten leestijd

Poolse en Russische historici zijn het oneens over de rol van het Rode Leger tijdens de opstand van Warschau in september 1944. Dat bleek tijdens een videoconferentie van Russische en Poolse historici op 29 juli jongstleden, georganiseerd door het Russische persbureau RIA Novosti.

Elk jaar op 1 september wordt in Warschau stilgestaan bij de opstand. Op die datum in 1944 begon het Poolse ondergrondse leger, het Armia Krajowa, een gewapende strijd tegen de Duitse bezetters. De opstand werd mede ingegeven door de snelle opmars van het Rode leger. De Poolse regering in ballingschap vreesde dat Stalin eropuit was de rol van bezetter over te nemen van Hitler.

De opstandelingen hielden 63 dagen stand. Op 2 oktober moesten zij zich overgeven aan de Duitsers, mede vanwege gebrek aan steun van het Rode Leger. Dat was opgetrokken tot de oostelijke oever van de rivier de Wisla, die de stad doorkruist, maar hield vervolgens halt. ‘Door het ondergrondse leger niet te hulp te schieten, wilde het Rode Leger het Armia Krajowa vernietigen,’ zei de Poolse historicus Andrzej Kunert tijdens de Pools-Russische videoconferentie. ‘Deze beslissing had een zuiver politieke achtergrond.’

Maar volgens Nikolai Vassilyev, verbonden aan het onderzoekscentrum voor militaire geschiedenis van het Russische ministerie van Defensie, had het Sovjetleger op dat moment niet de kracht om de Wisla over te steken. Het vocht niet alleen aan de grens van Warschau, maar ook in de Baltische staten en Roemenië. Vassileyev kreeg steun van collega Valery Makowski. ‘Uit de documenten blijkt dat het Rode leger zeer verzwakt was. Er was eenvoudig geen andere mogelijkheid voor hen dan te wachten op versterkingen vanuit het oosten,’ aldus de Rus.

Dat Stalin niets moest hebben van de Poolse opstandelingen, staat vast. Vijf maanden na de bevrijding werden zestien kopstukken van het Armia Krajowa opgepakt, naar Moskou getransporteerd en tijdens een showproces berecht. Polen werd in één klap ontdaan van de mensen die het land moesten gaan leiden. ‘Zo is de oorlog voor ons afgelopen,’ zei Kunert.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Beatrice de Graaf
Beatrice de Graaf
Column

Zo banaal zag Hitler eruit in close-up 

Beatrice de Graaf breekt een lans voor de beeldbiografie. 'Het levert een ander effect op dan filmpjes op het internet.'

Lees meer
Kinderen vieren de onafhankelijkheid van Oostenrijk op een oude Sovjettank
Kinderen vieren de onafhankelijkheid van Oostenrijk op een oude Sovjettank
Artikel

Oostenrijk laveert sinds 1955 tussen het Oosten en het Westen  

Na de Tweede Wereldoorlog werd Oostenrijk verdeeld in bezettingszones. In 1955 vertrokken de buitenlandse troepen en kreeg het zijn onafhankelijkheid terug. Het land bleef neutraal en taalde nooit naar een lidmaatschap van de NAVO of het Warschaupact.   Nog geen twee weken nadat de troepen van Jozef Stalin de nationaal-socialisten uit Wenen verjoegen, had Oostenrijk een...

Lees meer
De heckrund was een Arisch fantasiedier 
De heckrund was een Arisch fantasiedier 
Artikel

De heckrund was een Arisch fantasiedier 

Ooit leefde in Europa de auroch, een uitgestorven oerrund. Nazi-topman Hermann Göring wilde het terugfokken, zodat de Duitsers er als echte Germanen op konden jagen. De opdracht daarvoor ging naar zoöloog Lutz Heck, die een ‘heckrund’ in elkaar knutselde.  Nu zouden ze toch wat beleven… Op Schorfheide in Brandenburg waande Hitlers tweede man Hermann Göring...

Lees meer
Hoogmoedige Chamberlain dacht dat hij met Hitler kon onderhandelen. Trump lijkt daarin op hem
Hoogmoedige Chamberlain dacht dat hij met Hitler kon onderhandelen. Trump lijkt daarin op hem
Artikel

Hoogmoedige Chamberlain dacht dat hij met Hitler kon onderhandelen. Trump lijkt daarin op hem

Neville Chamberlain dacht dat hij vrede kon kopen door Tsjecho-Slowakije uit te leveren aan Hitler. Hij was niet alleen naïef, maar ook hoogmoedig. Na een lange en succesvolle carrière in de Britse politiek negeerde Chamberlain de adviezen van anderen. Is Donald Trump de nieuwe Neville Chamberlain? De Britse krant The Guardian en andere media wierpen...

Lees meer