DE STELLING VAN DEZE MAAND:
‘Veroordeelde Indië-weigeraars hebben recht op rehabilitatie’
OPMERKELIJK
‘Wel of geen rehabilitatie is niet belangrijk. De weigeraars moeten blijven staan voor hun beslissing.’
– H.J. Hermsen
‘Geschiedenis heeft Indië-weigeraars gelijk gegeven’
60 procent is voor rehabilitatie
Twee Indië-weigeraars die in 1949 zijn veroordeeld tot gevangenisstraffen hebben bij de Hoge Raad om herziening van het vonnis gevraagd. Volgens 60 procent van de deelnemers aan dit forum verdienen zij te worden gerehabiliteerd.
‘De geschiedenis heeft de weigeraars gelijk gegeven,’ schrijft A. Nekeman. Dat vindt ook A.J. Kelder: ‘Hulde voor zulke moedige mensen!’ Martien Diepenbroek vindt zelfs dat voormalige Indië-weigeraars ‘een lintje’ verdienen, ‘ook Poncke Princen!’
Volgens Boudewijn Smits ‘dienen Nederlanders hun eigen geschiedenis publiekelijk te verwerken’, en daarbij past rehabilitatie. Johan Snijder ziet rechtsherstel voor de weigeraars als sluitstuk van die verwerking. ‘Nu iedereen zover is met begrijpen dat kolonialisme niet goed is, moeten we dit vlekje nog even wegwerken.’ Ook Dick Rietveld vindt dit een logische stap. ‘Als de staat schadevergoeding betaalt voor misdaden in Indonesische dorpen, dan zou een “vergoeding” aan eigen mensen zeker terecht zijn. Er is immers al impliciet erkend dat de acties in Indonesië fout waren.’
Toch is een derde van de respondenten tegen rehabilitatie voor Indië-weigeraars. Een enkeling is kort in zijn argumentatie. ‘Zij deserteerden,’ schrijft Bram Morgenstern. En Jaap van Deelen reageert: ‘Een dienstweigeraar is en blijft in overtreding. Het is niet aan hen te bepalen in welke oorlog ze wel of niet willen vechten. Dat bepaalt de regering.’
J.A. Post schrijft dat de weigeraars ‘anderen ervoor op lieten draaien’. Sommigen, zoals M.P.M. Groenendaal, vinden een eventueel rechtsherstel dan ook ‘groot onrecht doen aan degenen die wel zijn gegaan’. Volgens I.I.J.M. Dercks wist iedere dienstplichtige militair dat weigeren strafrechtelijke consequenties zou hebben. ‘Als je dat toen hebt geaccepteerd, moet je nu niet zeuren.’
Verschillende respondenten vinden dat wat in 1949 strafbaar was, niet met terugwerkende kracht moet worden goedgekeurd. ‘De veroordelingen waren conform het toen geldende recht en mogen niet los worden gezien van de toenmalige regels en omstandigheden. Hoezeer we daar nu ook anders over denken,’ reageert H. van Heiningen. Marianne Wiegman is het hiermee eens: ‘Destijds was dienst weigeren strafbaar. Punt.’
H. Heijne Makkreel begrijpt dit argument, maar stelt: ‘Dat de weigeraars op grond van de toen geldende opvattingen zijn veroordeeld neemt niet weg dat wij nu dienen te erkennen dat zij de juiste keuze hebben gemaakt.’
Eens 60 %
Oneens 34 %
Geen mening 6 %
Dit artikel is exclusief voor abonnees
