De Beatrixstraat en de Koningin Wilhelmina Avenue in de Zuid-Afrikaanse hoofdstad Pretoria hebben van het ANC-bestuur nieuwe namen gekregen. Verwoerdburg is omgedoopt in Centurion, Pietersburg heet nu Polokwane. Ook staat het Afrikaans als wetenschaps- en cultuurtaal onder druk. Daarom luidde de stelling van deze maand: ‘Het is zonde dat de Nederlandse sporen in Zuid-Afrika worden uitgewist.’
Maar liefst 81 procent van de respondenten is het hiermee eens. ‘Die sporen zijn belangrijk voor de Zuid-Afrikaanse geschiedenis, ook al denkt het ANC er anders over,’ schrijft E.R. van Dooren. ‘De Nederlandse invloed zal niet altijd positief zijn geweest, maar toch.’ M. Dingjan is het hiermee eens. ‘Het is altijd jammer als sporen van de geschiedenis, of ze nu goed zijn of fout, worden uitgewist. In Nederland staan bijvoorbeeld de Piramide van Austerlitz en kamp Vught er ook nog steeds, als herinnering aan buitenlandse bezettingen.’
Volgens sommigen hebben de Nederlanders in Zuid-Afrika niet alleen maar onderdrukking en apartheid gebracht. ‘Er zullen toch ook wel goede dingen gedaan zijn?’ vraagt E.M. Frings. ‘Het vereiste wel moed om erheen te gaan.’ M.W. de Jong schrijft: ‘“Wij” hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van Zuid-Afrika.’ In dit verband spreekt S.W. Hobma van ‘een oud stukje Nederlandse cultuur, dat niet verloren mag gaan’. Fred Westen vindt: ‘De afstammelingen van de Nederlanders, de Boeren, hebben recht op hun roots.’
Ook volgens M.R. van der Werf is ‘niet alles wat met de aanwezigheid van Nederlanders en Boeren in Zuid-Afrika te maken heeft boosaardig’. Bovendien, zo voegt hij eraan toe, is het ‘de kunst om in het reine te komen met moeilijk accepteerbare delen van de geschiedenis. Dat doe je niet door ze uit te wissen.’ P. Vennekens’ reactie sluit hierbij aan: ‘De sporen van wat gebeurd is geven de mogelijkheid tot reflecteren en leren.’
De 10 procent van de respondenten die geen traan laat bij het vervagende Nederlandse verleden van Zuid-Afrika, geeft geen blijken van schaamte voor dat verleden. Bij hen overheerst nuchterheid. J. Kwakman schrijft: ‘Voor ons is het jammer, maar of de doorsnee Zuid-Afrikaan er ook zo over denkt is de vraag. En ten slotte moeten zij vaker tegen die sporen aankijken dan wij.’
EENS 81 %
ONEENS 10 %
GEEN MENING 9 %
OPVALLEND
‘Heb medelijden met de geschiedenisliefhebbende Zuid-Afrikaan van over honderd jaar.’
– Martien Hesseling
Dit artikel is exclusief voor abonnees
