De Indonesische spoorwegen (PT Kereta Api Indonesia) herontdekken hun Nederlandse koloniale wortels. Het staatsbedrijf is momenteel bezig met een charmeoffensief met als centrale boodschap: ‘Met de trein door Java is aangenaam, romantisch en nostalgisch.’ De oude Hollandse stations worden gerenoveerd. In Bandung en Semarang laten musea de geschiedenis van het spoor in de archipel zien, in de hoop jongeren te trekken.
Op 17 juni 1864 begon de NV Nederlandsch-Indische Spoorweg Maatschappij (NIS) met de aanleg van een treinspoor tussen Semarang met Surakarta. De NIS was vermaard vanwege het onderwijs dat Indonesische spoorwegmannen kregen. Werken bij de spoorwegen leverde een goede boterham op, want het ging het bedrijf voor de wind. Naar verluidt was een directeur van de NIS de tweede Nederlander in Indië die in een Mercedes-Benz rondreed.
Het oude trainingscentrum en administratiekantoor van de NIS uit 1907 is nog altijd de grootste publiekstrekker van Semarang. De Javanen noemen het ‘Lawang Sewu’, oftewel ‘duizend deuren’. Volgens een lokale gids bedraagt het precieze aantal deuren in het gebouwencomplex 950. Bovendien had het een ingenieus koelingssysteem. Regenwater werd opgevangen in twee torens en opgeslagen in de kelder, wat zorgde voor koele lucht door het hele complex.
Tijdens de Japanse bezetting gebruikten Japanse soldaten Gebouw B om Nederlanders gevangen te houden en te executeren. Kort na de Japanse capitulatie vochten Nederlandse troepen in Semarang vijf dagen lang tegen Indonesische vrijheidsstrijders, waaronder jongeren van de Angkatan Muda Kereta Api, die waren verbonden aan de Indonesische spoorwegmaatschappij. Vanuit een van de hoge torens bij Gebouw A waren tunnels gebouwd naar de haven en het huis van de gouverneur, en die gebruikten de Nederlanders om Semarang te heroveren.
Het huidige management van PT KAI is zich bewust van de historische en commerciële waarde van gebouwen zoals Lawang Sewu, dat met hulp van de Nederlandse overheid en Unesco wordt gerenoveerd. Ook vele oude stations krijgen een opknapbeurt, waaronder dat van Ambarawa, ten van zuiden Semarang. Het stationnetje wordt niet meer gebruikt als reguliere halte, maar toeristen kunnen straks een groepsreis maken in een treinstel uit de koloniale tijd.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
