Home Joods Ajax

Joods Ajax

  • Gepubliceerd op: 10 februari 2004
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Frans Groot
  • 2 minuten leestijd

Simon Kuper, een in Nederland opgegroeide Engelsman en zoon van joodse ouders uit Zuid-Afrika, heeft zijn sporen in de historische voetbaljournalistiek ruimschoots verdiend. In Ajax, the Dutch, the War, waarvan delen eerder verschenen in voetbaltijdschrift Hard Gras, is hij kritisch over het weinig heroïsche optreden van de Nederlanders tijdens de oorlog en verbaast hij zich over hedendaagse vormen van antisemitisme. Voor de Nederlandse lezer is dit weinig verrassend, maar daar staat tegenover dat Kuper een mooi tijdsbeeld schetst van een massasport in Europa in de schaduw van de oorlog. Zo beschrijft hij de legendarische interland Duitsland-Engeland (3-6) in Berlijn in 1938, waarbij de Engelsen de Hitlergroet brachten. Achteraf werd dit afgekeurd als een typisch voorbeeld van appeasement, maar destijds gold het als een beleefd gebaar.

 
En dan Ajax. Had deze club uit De Meer in de jaren dertig een joods karakter, en hoe verging het de Godenzonen tijdens de oorlog? Kuper maakt veel werk van dit thema. Toch is het joodse aandeel vermoedelijk niet erg indrukwekkend geweest: een beperkt aantal joodse leden en een groter aantal joodse supporters. De clubgeschiedenis tijdens de oorlog geeft het vertrouwde beeld van een beetje verzet, enkele pijnlijke vormen van collaboratie en veel ‘grijs’ gedrag. Het joodse imago van de club was vooral een uitvinding van de ‘gouden’ jaren zestig en zeventig. Toen begonnen de tegenstanders de club van voorzitter Jaap van Praag, spelers Sjaak Swart en Bennie Muller en sponsor Maup Caransa voor joden uit te maken. Erger werd het eind jaren zeventig toen de hooligans er een onsmakelijk oorlogscarnaval van maakten door het sissen van gas na te bootsen. Het joodse Ajax is een voorbeeld van de invention of tradition.
Blijft de vraag waarom het Ajax-bestuur Kuper de toegang weigerde tot het archief. Wat heeft de club te verbergen? Volgens Kuper poogt de club voormalige collaborateurs uit de wind te houden, met name enkele belangrijke sponsors uit de jaren zestig. Dit gedrag klinkt tamelijk paranoïde zo’n zestig jaar na de oorlog.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Beatrice de Graaf portret
Beatrice de Graaf portret
Column

Trump begrijpt niet echt wat oorlog is

Nadat de HSS Iowa duizenden kilometers had gevaren, duizenden tonnen munitie had afgeschoten, en misschien wel nucleaire kernkoppen had meegetorst, mocht het schip in 2012 eindelijk voorgoed aanmeren. Het ligt nu in de haven van Los Angeles, voor iedereen te bezoeken als museum. En dat kan ik u van harte aanraden. Een tochtje door dit...

Lees meer
Studenten demonstreren tegen Trumps aanval op Harvard en andere Amerikaanse universiteiten.
Studenten demonstreren tegen Trumps aanval op Harvard en andere Amerikaanse universiteiten.
Interview

Historici in Amerika voelen angst: ‘Slavernij, gender en klimaat zijn nu verboden woorden’

President Donald Trump richt zijn vizier op universiteiten die hij ‘te woke’ vindt. Wie niet stopt met zijn diversiteitsbeleid, verliest subsidie. Zijn de Verenigde Staten nog wel het beloofde land voor wetenschappers? ‘Ik denk absoluut na over een terugkeer naar Nederland.’ Ze had in april een beurs aan moeten vragen voor haar onderzoek, maar Andrea...

Lees meer
CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud
CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud
Artikel

CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud

Langs mystieke én langs praktische weg onderzocht alchemist Jan Baptista van Helmont de mens en de wereld. Hij droomde van magische zalven en spirituele zaden en liet scheikundigen een belangrijke erfenis na. Maar zijn ideeën brachten hemzelf in grote problemen. Naar verluidt had Jan Baptista van Helmont rare, ketterse dingen beweerd. Dat het zweet van...

Lees meer
Portret Jean-Marc van Tol
Portret Jean-Marc van Tol
Interview

Jean-Marc van Tol: ‘Laat Johan de Witt op zijn sokkel staan’ 

Jean-Marc van Tol laveert al jaren tussen wetenschap en literatuur. Hij werkt aan een romantrilogie over raadpensionaris Johan de Witt. Inmiddels zijn er twee delen verschenen, Musch en Buat. Daarnaast is hij coauteur van een nieuw historisch boek over zijn held: De wereld van De Witt. ‘Historici moeten zich op feiten baseren, maar ook hun...

Lees meer