In de rubriek Voorkant van de Volkskrant stond donderdag 27 juli opmerkelijk nieuws. Even buiten Narva, een grensplaats in Estland, zou dat komende weekend een monument worden onthuld voor de Nederlandse vrijwilligers, die bij de SS meevochten tegen de Russen. Het nieuws was onderdeel van een uitgebreid achtergrondartikel van Gerard Groeneveld. De vaste Volkskrant-medewerker toonde duidelijk sympathie voor de nabestaanden van de SS’ers, die in het artikel spreken over een ‘eenvoudig eerbewijs tegenover de slachtoffers.’
Nederland werd eind juli geteisterd door een hittegolf en in het buitenland vocht Israël met Hezbollah. Toch is het merkwaardig dat geen krant of weekblad het nieuws oppikte. ‘Het lijkt doodgezwegen,’ zegt David Barnouw, woordvoerder van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie. Het leek alsof de media zich geen raad wisten met de rehabilitatie van deze foute Nederlanders. De trend om de Tweede Wereldoorlog te zien als een periode met louter slachtoffers, maakte het wellicht moeilijk om met een moreel oordeel aan te komen. Maar waardering voor een monumentje voor die arme SS’ers was voor veel journalisten waarschijnlijk ook geen optie.
De kranten weten zelf ook niet waarom dit nieuws bleef liggen. Mark Duursma, redacteur binnenland: ‘We hebben het gemist.’ Ook de Telegraaf heeft het nieuws over het hoofd gezien. ‘Toeval’, zegt chef buitenlandredactie Bertjan ter Braak van de Telegraaf. Het antwoord komt van de Volkskrant zelf. Arie Elshout, adjunct-hoofdredacteur: ‘Het nieuws is niet overgenomen door het ANP.’
Dick Wijninga, chef nieuwsdienst van het ANP, erkent dat het persbureau heeft zitten slapen. ‘Hadden wij van de onthulling van de gedenksteen geweten, dan zouden wij daar voor zover ik het nu kan beoordelen zeker aandacht aan hebben besteed.’ Blijkbaar is een bericht dat niet op het ANP staat geen nieuws.
Alleen de Wereldomroep blijkt zijn werk goed te hebben gedaan. Daar komt de onthulling van het monument uitgebreid in het nieuws, compleet met beelden van bejaarde Nederlanders én ultranationalistische Estlandse jongeren met getatoeëerde runentekens. Want de onthulling van het monument viel toevallig net samen met de jaarlijkse herdenkingsbijeenkomst voor SS-soldaten, die in Estland als strijders tegen de Russen behoorlijk populair zijn.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
