Home IN BEELD: Pinochet en de Chicago Boys

IN BEELD: Pinochet en de Chicago Boys

  • Gepubliceerd op: 29 januari 2013
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Tekst Geertje Dekkers/Beeld Annemarie Lavèn
  • 2 minuten leestijd
IN BEELD: Pinochet en de Chicago Boys

Veertig jaar geleden was Chili een democratie met een socialist aan het hoofd. Na de staatsgreep van Augusto Pinochet werd het land een dictatuur met een extreem liberaal economisch beleid.

In de vroege ochtend van 11 september 1973 neemt de Chileense marine de stad Valparaíso in en sluit radio- en televisiezenders. Een paar uur later controleren de militaire- coupplegers vrijwel het hele land en aan het begin van de middag hebben ze ook het presidentiële paleis in handen.

De socialistische president Salvador Allende is dood. Chili begint aan een lange periode van dictatuur onder generaal Augusto Pinochet. Politieke partijen en vakbonden worden verboden en tienduizenden tegenstanders worden gevangengezet. Schattingen van het aantal dodelijke slachtoffers lopen op tot 3200.

Opmerkelijk genoeg gaven de nieuwe despoten alle vrijheid aan de economie. Aan de vooravond van de coup stond Chili er economisch slecht voor, zoals bleek uit de inflatie, die in de honderden procenten liep. Het nieuwe regime brak radicaal met Allendes socialistisch beleid van onteigening van bedrijven en land. In de jaren zeventig vond in Chili een groot neoliberaal experiment plaats.

De ideeën hiervoor kwamen uit de school van Milton Friedman in Chicago. Sinds de jaren vijftig hadden Chileense studenten onderwijs gevolgd bij deze Amerikaanse kampioenen van de vrije markt en na de coup kregen de ‘Chicago Boys’ de kans hun stempel op het beleid te drukken. Hun programma El ladrillo (de baksteen) werd leidraad voor het economisch beleid.

Het economisch herstel dat volgde, werd door Friedman ‘het wonder van Chili’ gedoopt. Maar de groei bleek deels een bubble en toen het tij begin jaren tachtig tegenzat, kwam het land in grote problemen. De Chileense crisis van 1982 vertoonde opmerkelijke overeenkomsten met de mondiale van 2008. Ook toen al moesten banken die te veel risico’s hadden genomen door de overheid worden gestut. Dat betekent het einde van het extreme neoliberalisme in Chili.

Het militaire regime hield intussen stand. Pas op 11 mei 1990 droeg Pinochet de leiding van Chili over aan de gekozen president Patricio Aylwin Azócar, maar ook daarna bleef hij een invloedrijke figuur.

Een decennium later zag het er even naar uit dat hij terecht zou moeten staan voor de mensenrechtenschendingen van zijn regime: in 1998 werd hij in Londen gearresteerd en onder huisarrest geplaatst. Maar vanwege zijn slechte gezondheid mocht hij in 2000 terugkeren naar Chili, en voor het daar tot een veroordeling kon komen stierf hij, in 2006.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Moeder en kind in Noord-Hollandse dracht
Moeder en kind in Noord-Hollandse dracht
Nieuws

Zeventiende-eeuwse jongen kreeg Staten-Generaal als peetouder

In 1668 kreeg een baby, de zoon van de graaf en gravin van Bentheim, een opmerkelijke voornaam. Het jongetje werd ‘Statius’ gedoopt, een afgeleide van het woord ‘Staten’. De Staten-Generaal van de Nederlandse Republiek waren namelijk peetouder van het kind. En zij hadden om die naam gevraagd.  Het was een opmerkelijke gang van zaken, want...

Lees meer
Onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt
Onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt
Interview

‘Met Mark Rutte zocht ik naar de resten van Van Oldenbarnevelt’ 

Ronald van Raak ging op onderzoek onder het Binnenhof. Hij vertelt over zijn historische sensatie: ‘In mijn goede pak kroop ik door het stof.’ Kent u de historische sensatie, zoals door Johan Huizinga omschreven?  ‘Die heb ik zeker ervaren tijdens een koude januarinacht in 2019, het hagelde, toen ik met Mark Rutte afdaalde in de...

Lees meer
Lída Baarová, Gustav Fröhlich en Joseph Goebbels
Lída Baarová, Gustav Fröhlich en Joseph Goebbels
Artikel

Lída Baarová: de onmogelijke liefde van Joseph Goebbels 

Rijkspropagandaminister Joseph Goebbels raakt zo verliefd op de Tsjechische actrice Lída Baarová dat hij er met haar vandoor wil. Het komt er niet van, en Baarová betaalt een hoge prijs voor de affaire. ‘Geen van mijn films is zo dramatisch geweest als mijn leven.’  Haar moeder pusht Lída (1914-2000) en haar zus Zorka Janů al...

Lees meer
Allegorie Willem I
Allegorie Willem I
Beeldessay

Het regent koninklijke lintjes, een onderscheiding die Willem I invoerde

Koning Willem I doet zijn best het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden op te stoten in de vaart der volkeren. Toch verliest hij de helft van zijn land. Op 30 november 1813 landt Willem Frederik van Oranje na een ballingschap van 19 jaar op het strand van Scheveningen. Twee dagen later wordt hij uitgeroepen tot soeverein...

Lees meer