Eeuwenlang droomden schippers van een snelle route van de Atlantische naar de Stille Oceaan. Er lagen plannen voor een kanaal tussen Noord- en Zuid-Amerika, maar die leken onhaalbaar. Tot de Amerikanen zich ermee bemoeiden.
Op 15 augustus 1914 voer de SS Ancon van de Atlantische naar de Stille Oceaan via een gloednieuwe shortcut: het Panamakanaal. Tijdens de aanleg van de tachtig kilometer lange verbindingsroute had het stoomschip cement en arbeiders vervoerd en nu mocht het officieel als eerste passeren. Er zouden talloze andere schepen volgen, want de doorgang via het kanaal betekende een enorme tijdsbesparing voor transport over zee. Een schip dat van New York naar Los Angeles voer, hoefde niet langer via Kaap Hoorn, maar kon ruim 7000 kilometer noordelijker de route door Panama nemen.
Het idee van een kanaal tussen Noord- en Zuid-Amerika was ten tijde van de opening al eeuwen oud. In september 1513 had de Spaanse Vasco Núñez de Balboa al gezien hoe smal de Panamese landengte was, toen hij als eerste Europeaan van de oost- naar de westkant trok. En in 1534 had keizer Karel V laten verkennen of ter plekke een snelle verbinding mogelijk was richting Oost-Indië. Maar technisch gezien was een kanaal door het woeste, bergachtige landschap toen nog te hoog gegrepen.
Drieënhalve eeuw later leek dat anders te liggen. In 1881 deed Frankrijk een poging om een kanaal te graven. Het project stond onder leiding van Ferdinand de Lesseps, die eerder indruk had gemaakt met de aanleg van het Suezkanaal. Maar het van oorsprong vulkanische landschap in Panama bleek al snel moeilijker te bedwingen dan het gebied rond Suez. Daar kwam bij dat het ontwerp erg ambitieus was. Het kanaal moest op zeeniveau komen, om het bouwen van sluizen te voorkomen. De Lesseps en zijn mannen moesten daarom gigantisch veel grond afgraven, en dat alles in de warme, vochtige jungle, waar de werklui massaal bezweken aan malaria en gele koorts.
De Fransen vertilden zich aan het project en moesten het eind negentiende eeuw opgeven. Dat het ambitieuze plan toch doorging, was te danken aan Theodore Roosevelt, die in 1901 president werd van de VS. Hij realiseerde zich dat zijn land veel baat zou hebben bij een snelle bootverbinding tussen oost en west en wist het Congres te bewegen de Franse onderneming over te nemen.
Amerika – supermacht in opkomst – slaagde waar de Fransen faalden, en nog sneller dan gepland ook. Oorspronkelijk hoopten de Amerikanen het kanaal in 1916 te voltooien, maar de SS Ancon kon er al in 1914 door varen. Daarbij passeerde het schip zeer imposante sluizen, want de Amerikanen hadden van de Franzen geleerd dat het overbruggen van de hoogte met sluizen verreweg te prefereren viel boven het graven van een doorgang op zeeniveau.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
