Home In beeld: Macht in de stad

In beeld: Macht in de stad

  • Gepubliceerd op: 27 apr 2010
  • Update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Annemarie Lavèn

De zeventiende eeuw is de eeuw van Amsterdam. De stad verdubbelt in omvang, groeit uit tot het financiële centrum van Europa en zindert van voorspoed. Baken van de macht is het Stadhuis, het felbegeerde pluchen domein van de elite. Hoe rijker, hoe meer macht. Een beeldverhaal over macht in de Amsterdamse Gouden Eeuw.

De afsluiting van de Schelde in 1585 doet de Amstel sneller stromen – Amsterdam groeit ten koste van Antwerpen. De handel maakt van het provinciestadje een metropool. Financiële instellingen als de Wisselbank en de Koopmansbeurs trekken als een magneet internationaal geld naar de stad.
Immigranten uit alle windstreken beproeven hier hun geluk. De stadsmuren worden knellend, uitbreiding is nodig. Amsterdam verdubbelt in omvang. De statige grachtenpanden pronken met hun rijkdom en in het midden van de stad verrijst een gebouw zoals niet eerder gebouwd: het Stadhuis, het oog van de stad, van de Republiek en van de wereld.

Het regeren van deze stadstaat is voorbehouden aan de eerbaarste, maar vooral rijkste poorters. Geld is een eerste voorwaarde voor het regentschap, aanzien een tweede. Beide moeten duidelijk zichtbaar zijn, want welstand wekt vertrouwen. Niets leent zich beter voor het uiten van macht dan imponerende architectuur en verfijnde schilderkunst.

De vier burgemeesters die het pluche bevolken hebben alle macht in handen. Zij wijzen ambten toe, vaardigen wetten uit en bepalen het financiële beleid. Ze sturen niet alleen de politieke koers van de stad, maar drukken ook een ongegeneerd zwaar stempel op het landsbestuur.
Ze worden geflankeerd door de vroedschap, een vergadering van wijze mannen uit de directe omgeving van de bestuurders. De vroedschap vergadert, maar de burgemeester beslist. Het Amsterdamse burgemeestersambt is de mooiste baan van het land.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Jachtscène uit het veertiende-eeuwse Livre de chasse
Jachtscène uit het veertiende-eeuwse Livre de chasse
Historische sensatie

Theo Spek: ‘Opeens stond ik in een middeleeuws bos’

Landschapshistoricus Theo Spek wilde weten hoe het Nederlandse bos eruitzag in de Middeleeuwen. Hij vond een voorbeeld in Engeland. ‘Het was precies zoals ik me had voorgesteld.’  Kent u de historische sensatie, zoals door Johan Huizinga omschreven?   ‘Ja, en die ervaar ik allereerst in het landschap zelf. Bij archiefvondsten voel ik als landschapshistoricus soms ook...

Lees meer
Shaka Zulu
Shaka Zulu
Artikel

Zoeloeheerser Shaka was de koning van de intrige

Shaka, de machtige koning van de Zoeloes, vertrouwde niemand. Zelfs niet zijn eigen verwanten. En gelijk had hij. Want verraad, samenzwering en moord liepen als een rode draad door de familie.   Waarom had Shaka, de legendarische koning van de Zoeloes, geen kinderen? Dit raadsel heeft vooral westerse historici lang beziggehouden. Aan vrouwen had hij immers...

Lees meer
Roosevelt spreekt zich uit tegen de NEutrality Act in 1939
Roosevelt spreekt zich uit tegen de NEutrality Act in 1939
Artikel

Trump verkoopt wapens voor Oekraïne, maar hij is geen tweede Roosevelt 

De Verenigde Staten zijn bereid wapens te leveren aan Oekraïne, maar Europa moet ervoor betalen. Dat is de ‘deal’ die president Trump op 14 juli sloot via NAVO-chef Mark Rutte. De deal heeft iets weg van de cash-and-carry-afspraken die president Franklin Delano Roosevelt in 1939 maakte met Groot-Brittannië. Maar wat op het eerste gezicht op...

Lees meer
Hongaars protest tegen de dam
Hongaars protest tegen de dam
Artikel

Hongaren gingen pas de straat op toen de Donau gevaar liep

Ondanks groeiende onvrede over het communistische systeem keken Hongaren in de jaren tachtig wel uit om in het openbaar kritiek te uiten. Pas toen de bouw van een waterkrachtcentrale de Donau bedreigde, kwam de bevolking in opstand.  In de jaren vijftig hadden Hongarije en Tsjecho-Slowakije het plan opgevat om een gigantische waterkrachtcentrale met dammen te...

Lees meer