Home In beeld: Indië

In beeld: Indië

  • Gepubliceerd op: 31 augustus 2010
  • Laatste update 23 jun 2021
  • Auteur:
    Annemarie Lavèn
  • 2 minuten leestijd

In de laatkoloniale tijd was het verschil in levensstijl tussen de Nederlanders in Indië en de inheemse bevolking groter dan ooit. Terwijl de Europeanen zich nauwelijks buiten hun eigen elitaire wereld waagden, zagen de meeste inlanders hun leven lang geen blank gezicht.

Tegen het eind van de negentiende eeuw vertrekt er elke week een stoomschip van Nederland naar de Oost. Het aflopen van het Nederlandse staatsmonopolie op de handel met Indië gooit de markt open voor particulieren. Het zijn vooral mannen die hun geluk in de tropen gaan beproeven, waardoor er een chronisch tekort is aan Europese huwelijkspartners. Vanaf 1848 is het christenen weliswaar toegestaan om met een niet-christelijke Indische te trouwen, maar veel mannen kiezen ervoor ongehuwd samen te wonen met een inheemse huishoudster, een njai. Een gemengd huwelijk kan hun carrière schaden.

Indo-Europeanen hebben juridisch weliswaar dezelfde status als volbloed Europeanen, maar in de praktijk remt hun kleur de kansen op de arbeidsmarkt. De Europeanen kijken neer op de Indo’s, die op hun beurt de Indonesiërs te min vinden. Rassen en standen beheersen het leven van alledag. Het devies luidt: ‘Hoe meer pigment, hoe minder payement.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

In de jaren na de Eerste Wereldoorlog maakt een nieuwe stroom westerlingen de oversteek naar Indië; het leven in de kolonie lokt. Het harde pioniersbestaan heeft plaatsgemaakt voor een prettig elitair klimaat. De ontwikkeling van het stoomschip maakt de reis een stuk sneller en aangenamer, en een betere gezondheidszorg houdt de continue dreiging van tropische ziekten in toom. Ingenieurs schepen zich met hun hele gezin in om hun geluk te beproeven in de Indische industrie of infrastructuur.

In hoog tempo verandert de koloniale samenleving. Indonesiërs uit de hogere klassen voelen zich aangetrokken tot de westerse cultuur en technologische ontwikkelingen, en gaan in Nederland studeren. Hoewel er meer maatschappelijk contact is tussen de verschillende bevolkingsgroepen, snijdt de interraciale scheiding als een onzichtbaar mes door de samenleving. Zelfs de vertrouwde baboe wordt ingeruild voor een westers kindermeisje, want te veel omgang met de inheemse bevolking wordt als ongewenst beschouwd. In dit klimaat krijgt een groeiende groep jonge Indonesiërs een afkeer van de witte elite en is de kiem gezaaid van een taai nationalisme.

Nieuwste berichten

Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer